Μυστικά και συμβουλές για ''μερακλίδικο'' και ''μαεστρικό'' ψήσιμο του oβελία

Mπορεί η παραδοσιακή μαγειρίτσα να βάζει τέλος στη νηστεία της Μεγάλης Εβδομάδας (και όχι μόνο) όμως ο οβελίας την Κυριακή του Πάσχα είναι γεύμα-σταθμός για τους καλοφαγάδες. Γι' αυτό και το αποτέλεσμα επιβάλλεται να είναι άψογο!

Το στήσιμο και το σούβλισμα του αρνιού δεν είναι η πιο εύκολη υπόθεση, γι' αυτό και μερικές συμβουλές λύνουν... χέρια. 

Εργαλεία

Σύρμα για το στερέωμα του αρνιού στη σούβλα
1 πένσα
Σπάγκο για το ράψιμο
1 χοντρή βελόνα

Υλικά

1 ματσάκι με μυρωδικά (ρίγανη, δεντρολίβανο, θυμάρι)
1 φλιτ. του τσαγιού ελαιόλαδο
2 κουτ. της σούπας μουστάρδα
Χυμό απο 1 λεμόνι
Αλάτι-πιπέρι

Διαδικασία

Πάρτε ένα αρνάκι (όχι πολύ μεγάλο) και αφαιρέστε το λάρυγγα και όλα τα εντόσθια.

Πασπαλίστε την κοιλιά του αρνιού εσωτερικά με μπόλικο αλατοπίπερο και ρίγανη αν προτιμάτε.

Περάστε το αρνί στη σούβλα παράλληλα με τη σπονδυλική του στύλη προσεκτικά για να μην καμπουριάσει του αρνί. Στη συνέχεια προσπαθήστε να περάσετε τη σούβλα απο το λαιμό και το κεφάλι έτσι ώστε να βγεί απο το κέντρο του κεφαλιού. 

Δέστε καλά με σύρμα το λαιμό του αρνιού επάνω στη σούβλα. 

Τραβήξτε τα πόδια του αρνιού επάνω απο τη σούβλα, σταυρώστε τα, και δέστε τα καλά και αυτά με σύρμα. 
Κάντε δύο εσωτερικά δεσίματα με σύρμα στο σώμα του αρνιού για να στερεωθεί καλά.

Ράψτε την κοιλιά του αρνιού με σπάγκο, με τη βοήθεια μιας σακοράφας.

Αφού έχετε ετοιμάσει το αρνί όπως παραπάνω, στηρίξτε τη σούβλα επάνω στην ψησταριά. Αρχικά το αρνί πρέπει να απέχει απο τη φωτιά 40-50 εκατοστά. 

Ξεκινήστε να γυρίζετε τη σούβλα χωρίς να σταματάτε με σταθερό ρυθμό. Τα κάρβουνα πρέπει να είναι μοιρασμένα σε όλο το μήκος του αρνιού για να πετύχετε το ομοιόμορφο ψήσιμο, δίνοντας περισσότερη έμφαση στα πόδια και το λαιμό που ψήνονται πιο δύσκολα.

Πάρτε ένα μπολάκι και βάλτε το ελαιόλαδο, αλατοπίπερο, το χυμό απο το λεμόνι και τη μουστάρδα. Μόλις φτιάξετε το μίγμα αυτό πάρτε το μπουκετάκι με τα μυρωδικά βουτήξτε το μέσα και αλείψτε με αυτό το αρνί κατά διαστήματα. 
Το ψήσιμο του αρνιού εξαρτάται απο το βαρος του. Για παράδειγμα ένα αρνί 10-12 κιλά χρειάζεται τουλάχιστον 5 ώρες για να ψηθεί. 

Θυμηθείτε μια ώρα πριν ολοκληρωθεί το ψήσιμο του αρνιού κατεβάστε το αρνί πιο κοντά στη φωτιά γαι να πετύχετε την τραγανή πέτσα που τους ξετρελαίνει όλους. 

Για να καταλάβετε πότε είναι έτοιμο το αρνί σας για κατανάλωση θα δείτε ορισμένες σχισμές στα μπούτια και στην πλάτη. 

Καλή σας όρεξη!

tsardaki.gr

Με πληροφορίες από easy-cook.gr

Γιατί να κάνουμε Πάσχα σε χωριό

• Γιατί ..Πάσχα σημαίνει Άνοιξη. 


• Σημαίνει οικογενειακή ατμόσφαιρα. 


• Σημαίνει παραδοσιακά έθιμα.

Και ποιο είναι το ιδανικότερο μέρος για να τα ζήσουμε όλα αυτά, αν όχι το παλιό καλό ελληνικό χωριό; 

Η Μεγάλη Εβδομάδα ξεκίνησε , κι αν αναρωτιέστε ακόμα πού θα κάνετε Ανάσταση, εμείς συγκεντρώνουμε τους λόγους που πιστεύουμε ότι το Πάσχα… πάει πολύ στην ελληνική ύπαιθρο.


Γιατί λοιπόν να κάνουμε Πάσχα στο χωριό;

• Γιατί το Πάσχα συμπίπτει με το απόγειο της Άνοιξης. Κι αυτό σημαίνει πως η ελληνική επαρχία έχει ζωγραφιστεί με τα καλύτερα χρώματα, και πως ο καιρός θα μας δώσει πολλές ευκαιρίες να ορανώσουμε εξορμήσεις σε δάση, ποτάμια ή απλώς στην σκιά  αιωνόβιων δέντρων  του χωριού.


• Γιατί η Μεγάλη Εβδομάδα, όπως και να το κάνουμε, είναι η Εβδομάδα των Παθών. Με άλλα λόγια, είναι εβδομάδα κατάνυξης και όχι clubbing, μπαρότσαρκας και άλλων αστικών απολαύσεων. Τι να τις κάνεις τις χιλιάδες επιλογές διασκέδασης της πόλης, όταν η περίοδος απαιτεί οικογενειακή ατμόσφαιρα; Η βόλτα μπορεί να περιμένει μέχρι την Κυριακή του Πάσχα.


• Και αυτό το τελευταίο όμως συναντά την ιδανική εκδοχή του στο χωριό. Εκεί όπου οι αυλές και τα δρομάκια γεμίζουν με την χαρακτηριστική τσίκνα από τα σουβλιστά εδέσματα και ο ήχος της μουσικής και ειδικά του κλαρίνου (που καλώς ή κακώς συνοδεύει το παραδοσιακό πασχαλιάτικο γλέντι) δένει απόλυτα με το περιβάλλον. Άντε να ψήσεις το αρνί π.χ. ανάμεσα στο μπετόν της Κυψέλης…


• Γιατί θα μπορείς να καταναλώσεις άφθονα ,κρασί ,τσιπουράκια και ουζάκι τα οποία είναι ντόπιας παραγωγής ! Την ...ακούς  αλλά μετά δεν θα έχεις πονοκέφαλο από την νοθεία


• Γιατί είναι ευκαιρία να επιστρέψουμε στις ρίζες μας. Να γυρίσουμε για λίγο στον τόπο καταγωγής μας, να περπατήσουμε στα σοκάκια που τριγυρίζαμε μικροί και να θυμηθούμε πώς είναι να βγαίνεις από την πόρτα σου και να σε καλημερίζει ένα ολόκληρο χωριό σε κάθε σου βήμα.

metamorfosis-messinias.blogspot.gr via tsardaki.gr

Πεντανόστιμα τσουρέκια από τη «Γιαγιά Πηνιώ»

Υλικά:

• 10 αυγά


• 1 κιλό γάλα


• 3 κιλά αλεύρι


• 400 γρ. βούτυρο ή μαργαρίνη


• 3 φακελάκια μαχλέπι


• 3 φακελάκια  κακουλέ


• 1 κιλό ζάχαρη


• 250 γρ. μπυρομαγιά


• σουσάμι για το πασπάλισμα

Εκτέλεση:
 Διαλύουμε τη μαγιά με το ζεστό νερό, λίγο αλάτι, λίγη ζάχαρη και λίγο αλεύρι (να γίνει ένας χυλός).
Αφού φουσκώσει, έχουμε έτοιμα τα υλικά ζεστά και τα ζυμώνουμε όλα μαζί πολύ καλά. 
Τα σκεπάζουμε και τα αφήνουμε σε ζεστό μέρος μέχρι η ζύμη να φουσκώσει. 
Στη συνέχεια, τα πλέκουμε σε πλεξούδες, τα βάζουμε στο ταψί, τα αλε΄΄ιφουμε με κρόκο αυγού, τα πασπαλίζουμε με το σουσάμι και τα ξαναφήνουμε σε ζεστό μέρος να φουσκώσουν και πάλι.

Τα ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 180°C μέχρι να ροδοκοκκινίσουν.

Προσέχουμε τη ζύμη να μη γίνει σφιχτή.

Από το βιβλίο «H γιαγιά Πηνιώ»  της Όλγας Κοκκίνου - Στασινοπούλου

Αν θέλετε να αποκτήσετε το βιβλίο δείτε εδώ

©tsardaki

Το επάγγελμα του τσαρουχά που χάνεται στο χρόνο...

Ένα ζευγάρι τσαρούχια, κρεμασμένα στον τοίχο ενός τσαγκαράδικου, σε ένα όμορφο παραδοσιακό δρομάκι στην παλιά Αγορά στα Γιάννενα, στάθηκαν η αφορμή για τη γνωριμία με έναν από τους τελευταίους "τσαρουχάδες" στην Ήπειρο. 

Ο Κώστας Αρλέτος "αντιστέκεται" στην εξέλιξη της τεχνολογίας και συνεχίζει ένα επάγγελμα που χάνεται, αλλά για περισσότερο από έναν αιώνα στήριξε την οικογένειά του. Μπορεί οι ανάγκες της κοινωνίας να έχουν αλλάξει και τα εργατικά χέρια να αντικαταστάθηκαν από τα μηχανήματα, ο κ. Αρλέτος όμως δεν θέλει να εγκαταλείψει τη χειροποίητη εργασία, που έμαθε από τον πατέρα του, γι' αυτό στο τσαγκαράδικο φτιάχνει και τσαρούχια. 

Η συζήτηση μαζί του αποκάλυψε τα μυστικά της τέχνης των άλλοτε φημισμένων υποδημάτων, που σήμερα τα φορούν ελάχιστοι ηλικιωμένοι στο Μέτσοβο και στα Τζουμέρκα.

Ο 54χρονος Κώστα Αρλέτος έχει καταγωγή από τους Καλλαρύτες. Όταν τελείωσε το Δημοτικό σχολείο, σε ηλικία 12 χρόνων, δίπλα στον πατέρα του που ήταν τσαγκάρης και τσαρουχάς έμαθε να φτιάχνει τα παραδοσιακά ανδρικά υποδήματα, τα τσαρούχια. Από τότε μέχρι σήμερα, δεν έχει αλλάξει επάγγελμα, όπως λέει, αν και τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίζει δυσκολίες λόγω οικονομικής κρίσης. Μέχρι πριν από χρόνια, πελάτες του ήταν οι παραδοσιακοί - πολιτιστικοί σύλλογοι και τα χορευτικά συγκροτήματα, όμως λόγω κρίσης έχουν σταματήσει τις παραγγελίες. 

Μέχρι και το 1970, θυμάται πως στο χωριό του, τους Καλαρρύτες, άλλα και σε άλλα γειτονικά, πολλοί ήταν εκείνοι που επέλεγαν τσαρούχι για υπόδημα. Τα τσαρούχια είναι χειροποίητα υποδήματα, από δέρμα μοσχαριού κυρίως, ώστε να είναι πολύ ανθεκτικά, όπως επισημαίνει ο κ. Αλκέτος. Φτιάχνονται σε δύο χρώματα - μαύρο, το οποίο συνήθως προτιμούσαν όσοι φόραγαν βράκα, την "μπουραζάνα" και βαθύ κόκκινο για εκείνους που είχαν φουστανέλα. 

Το ζευγάρι που μόλις είχε φτιάξει ο κ. Αρλέτος δεν είναι για καθημερινή χρήση, καθώς φοριέται τις γιορτές και σε εκδηλώσεις. Πρόκειται για ένα ζευγάρι μαύρα "καρφωτά" τσαρούχια, "επίσημα" όπως τα χαρακτηρίζει. Τα καθημερινά τσαρούχια ήταν τα "ραφτά", δηλαδή η σόλα τους έχει καρίνα. 

Για να φτιάξεις ένα τσαρούχι χρειάζεται εργασία τουλάχιστον τριών ημερών. "Το πιάνεις στο χέρι επτά φορές, το μοντάρεις, το κολλάς, το αφήνεις να στεγνώσει. Πρώτα κόβονται τα δέρματα, σύμφωνα με το σχέδιο, και στη συνέχεια τα εφαρμόζεις πάνω σε ειδικά καλούπια", επισημαίνει ο δημιουργός τους. 

Τα τσαρούχια είναι διακοσμημένα με κεντήματα επάνω στο δέρμα και ο Κώστας Αρλέτος εξηγεί ότι, αφού γίνουν οι ραφές, ο πελάτης μπορεί να επιλέξει και κάποια κεντήματα που θα ομορφύνουν το σχέδιο. Όλα σχεδιάζονται με ένα μολύβι και στη συνέχεια γίνονται σε μηχανή πλάκας. Στο τελείωμά τους, πάντα προστίθεται ένα σιρίτι από λουστρίν για να γίνουν πιο κομψά. Η σόλα δεν είναι επίπεδη, αλλά έχει κλίση προς τα πάνω και αυτό, όπως μας δείχνει ο κ. Αρλέτος, βοηθάει στο καλύτερο περπάτημα μέσα στα μονοπάτια και τους άλλοτε χωματόδρομους στα χωριά. 

Όσο για την φούντα, δεν αποτελεί διακοσμητικό στοιχείο αλλά χρηστικό. Δηλαδή όταν τα φόραγαν, δεν υπήρχαν ασφαλτόδρομοι ή τσιμεντοστρωμένα μονοπάτια. Στις βροχερές μέρες, στα χωράφια ή στα καλντερίμια υπήρχε υγρασία στα χορτάρια και για να μην μπαίνει στο πόδι, τη μάζευε η φούντα. Η φούντα αποτελείται από μαλλί και ακρυλικό, εφαρμόζεται δε στο τσαρούχι με μικρά σύρματα, τα οποία μοιάζουν με ελατήρια, ώστε να είναι καλά στερεωμένη και να μην φεύγει. 

Τα τσαρούχια είναι ιδιαίτερα ανθεκτικά παπούτσια γιατί είναι καλά δουλεμένα στο χέρι. Υπάρχουν, όπως μας λέει, χορευτικά συγκροτήματα που έφτιαξαν τσαρούχια πριν από 30 χρόνια και ακόμη τα χρησιμοποιούν, με ελάχιστες επιδιορθώσεις. 

Η  τιμή πώλησης ενός ζευγαριού "αγγίζει" τα 280 ευρώ. Όπως αναφέρει ο Κώστας Αρλέτος,"το τσαρούχι είναι τέχνη", γιατί "δεν μπορεί να μονταριστεί σε μηχανή, παρά μόνο με το χέρι φτιάχνεται". 

nooz via tsardaki.gr



Aκόμη: Παραδοσιακά επαγγέλματα που χάθηκαν ή χάνονται + Βίντεο

Ήθη και έθιμα της Κυριακής των Βαΐων στην Ελλάδα

Από την Κυριακή των Βαΐων αρχίζει ουσιαστικά η Μεγάλη Εβδομάδα ή Εβδομάδα των Παθών.  

Κατά την σημερινή ημέρα εορτάζεται η ανάμνηση της θριαμβευτικής εισόδου του Ιησού Χριστού στα Ιεροσόλυμα όπου, κατά τους Άγιους Ευαγγελιστές, οι Ιουδαίοι Τον υποδέχθηκαν κρατώντας βάια ή βάγια (κλάδους φοινίκων) και απλώνοντας στο έδαφος τα φορέματά τους ζητωκραύγαζαν «Ωσαννά, ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου». 


Ήθη και Έθιμα


Σε ανάμνηση της θριαμβευτικής εισόδου του Χριστού στα Ιεροσόλυμα, όλοι οι Ναοί στολίζονται με κλαδιά από βάγια, από φοίνικες δηλαδή ή από άλλα νικητήρια φυτά, όπως δάφνη, ιτιά, μυρτιά και ελιά. 
Μετά τη Λειτουργία μοιράζονται στους πιστούς. Στις φωτό από την Εκκλησία της Παναγίας στο Ναύπλιο όπου από νωρίς του Σαββάτου του Λαζάρου κυρίως γυναίκες ετοιμάζουν τα βάγια μέσα σε καλάθια για να είναι έτοιμα την Κυριακή.

Η Εκκλησία μας καθιέρωσε ήδη από τον 9ο αιώνα το έθιμο αυτό μια και όπως αναφέρει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης «όχλος πολύς…έλαβον τα βαΐα των φοινίκων και εξήλθον εις υπάντησιν αυτώ».

Σημειώνεται ότι στις πρώτες Εκκλησίες εορτάζονταν η μνήμη αυτή με αναπαράσταση του γεγονότος. Συγκεκριμένα στους Αγίους Τόπους κατά τον 4ο αιώνα ο Επίσκοπος ξεκινώντας με πομπή από το Όρος των Ελαιών εισέρχονταν στα Ιεροσόλυμα επί «πώλου όνου» περιστοιχιζόμενος από τον κλήρο ενώ οι πιστοί προπορεύονταν κρατώντας κλάδους φοινίκων.

Στους βυζαντινούς χρόνους τελούνταν ο λεγόμενος «περίπατος του Αυτοκράτορα» όπου η πομπή ξεκινούσε από τα ανάκτορα στην οποία συμμετείχε ο αυτοκράτορας κρατώντας την Εικόνα του Χριστού πλαισιωμένος από το ιερατείο όπου και κατέληγε στην Αγιά Σοφιά. Της αυτοκρατορικής αυτής πομπής προηγούνταν ο λαμπαδάριος ο οποίος έψελνε «Εξέλθατε έθνη και θεώσασθε σήμερον τον βασιλέα των ουρανών…».

Σύμφωνα με την μαρτυρία του Βαλσαμώνα στο τέλος της Εορτής ο μεν Αυτοκράτορας διένειμε ιδιόχειρα βάγια και Σταυρούς, ο δε Πατριάρχης κεριά για την Μεγάλη Εβδομάδα.

Τα «βαγιοχτυπήματα»


Τα παλιότερα χρόνια τους τα προμήθευαν τα νιόπαντρα ζευγάρια της χρονιάς ή και μόνο οι νιόπαντρες γυναίκες, για το καλό του γάμου τους. Πίστευαν πως η γονιμοποιός δύναμη που κρύβουν τα φυτά αυτά θα μεταφερόταν και στις ίδιες και η μια χτυπούσε την άλλη με τα βάγια. Τα «βαγιοχτυπήματα» σιγά-σιγά άρχισαν να γίνονται και από τις άλλες γυναίκες και τα παιδιά τις μιμούνταν και όπως χτυπιούνταν μεταξύ τους εύχονταν: «Και του χρόνου, να μη σε πιάν’ η μυίγα».
Κατά την λειτουργική τελετουργία, την Κυριακή των Βαΐων τελείται η Θεία Λειτουργία του Χρυσοστόμου.

Στην Θράκη, την Κυριακή των Βαΐων συνηθίζονται τα «βαγιοχτυπήματα». Οι γυναίκες χτυπούν με βάγια τις έγκυες, ώστε να είναι ανώδυνος για αυτές ο τοκετός. Σε πολλά χωριά επίσης, τα κορίτσια έκαναν στεφάνια από τα βάγια που τους έδινε ο παππάς στην εκκλησία και τα έριχναν στο ρέμα. Η κάτοχος του στεφανιού που θα έφτανε πρώτο στη ρεματιά, φιλοξενούσε τις υπόλοιπες στο σπίτι της, όπου διασκέδαζαν χορεύοντας και τραγουδώντας.

Οι Βάγιες στην Κάπη της Λέσβου.


Ένα σπάνιο και μοναδικό σε όλη την Ελλάδα έθιμο που πραγματοποιείται το Σάββατο του Λαζάρου και την Κυριακή των Βαΐων.
Με την είσοδο στο τριώδιο τα παιδιά των δύο μεγάλων τάξεων του Δημοτικού Σχολείου χωρίζονται σε δύο ομάδες. Με κοινή συναίνεση ο πιο καλός και άξιος μαθητής μπαίνει αρχηγός της ομάδας και οι δύο ομάδες στην συνέχεια μοιράζονται το χωρίο. (μισό χωρίο η μία και μισό χωρίο η άλλη ομάδα)
Τα χαράματα του Σαββάτου του Λαζάρου τα αγόρια των δύο ομάδων ξεκινούν με γαϊδουράκια σε χωράφια του χωριού μας όπου υπάρχουν πολλές βάγιες. Εκεί αφού κόψουν πολλά κλαριά τα φορτώνουν στα συμπαθέστατα τετράποδα και τραγουδώντας γίνεται η είσοδος στο χωριό και στην εκκλησία πράγμα που συμβολίζει την είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα.
Στην Εκκλησία του χωριού δένονται πολλά κλαδιά μαζί σε σχήμα κυπαρισσιού και στην συνέχεια στολίζονται με τα βαλάντια δηλ. κορδέλες και κουρέλια που φέρνουν στην εκκλησία οι κοπέλες των δύο ομάδων. Τα βαλάντια συμβολίζουν τα ενδύματα που έστρωναν οι πιστοί στον Χριστό κατά την είσοδο στα Ιεροσόλυμα.
Η κάθε ομάδα παίρνει την βάγια της και την βάζει μέσα στον Ιερό Ναό. Πάνω στις Βάγιες τοποθετούνται ξύλινοι μικροί σταυροί που δίνονται στα νιόπαντρα ζευγάρια του χωριού.
Με την αύριο, ανήμερα των Βαΐων και μετά το τέλος της θείας λειτουργίας οι βάγιες βγαίνουν στο προαύλιο της εκκλησίας όπου θα τραγουδηθούν από τα μέλη των ομάδων με τον ύμνο «σήμερον έρχεται ο Χριστός..» το τραγούδι αυτό δεν υπάρχει στην υμνολογία της εκκλησίας καθώς όπως λέγεται είναι τοπικός ύμνος. Αποτελείται από 20 και πλέον στοίχους που ψάλλονται εναλλάξ από τις δύο ομάδες και εξιστορεί το χρονικό της ανάστασης του Λαζάρου.
Στην συνέχεια η κάθε ομάδα φορτώνεται την βάγια της και ξεκινά για το γύρισμα του χωριού. Η βάγια σταματάει στις πόρτες όλων των σπιτιών του χωριού και τα παιδιά ψάλλουν την καινήν Ανάσταση. Οι νοικοκυραίοι στο άκουσμα του ύμνου εξέρχονται του σπιτιού, κόβουν από την βάγια ένα κλώνο και ένα κομμάτι κορδέλα (την οποία τοποθετούν στο εικονοστάσι) δίνουν στα παιδιά τον όβολό και απαραίτητα αυγά τα οποία μαζεύουν τα παιδιά μέσα στα καλάθια τους.
Στα σπίτια που έχουν νιόπαντρους δίνεται ο μικρός ξύλινος σταυρός που έχει φτιαχτεί από τα παιδιά. Ο σταυρός είναι σύμβολό δύναμης και δίνει στους νιόπαντρους δύναμη ώστε να παρευρεθούν στον δρόμο του νέου τους βίου.
Αφού οι βάγιες περάσουν από όλα τα σπίτια του χωριού στην συνέχεια καταλήγουν στους φούρνους του χωριού όπου θα γίνουν το άγιο καύσιμο για το ψήσιμο του ψωμιού της Λαμπριάτικης κουλούρας.
Στο τέλος οι δύο ομάδες ανταμώνουν σε προκαθορισμένο μέρος, ενώνουν τις εισπράξεις και τα αυγά και αφού τα μοιράσουν επακριβώς εύχονται ο ένας στον άλλο καλή ανάσταση και αποχωρούν χαρούμενοι που οι ίδιοι έγιναν προάγγελοι του μηνύματος της αναστάσεως του Χριστού.



Ένα έθιμο που μας έρχεται από την Αλησμόνητη Πατρίδα Ίμβρο, και αναβίωνε κάθε χρόνο την Κυριακή των Βαΐων.

Την Κυριακή τω Βαγιώ, όλοι έβγαιναν απ' την εκκλησιά με μια αγκαλιά βάγια. Χαιρετούσαν ο ένας τον άλλο, χτυπώντας ελαφρά την πλάτη με τα πράσινα κλαδιά, και εύχονταν: " Και του χρόνου και καλό Πάσχα". Μετά τον χαιρετισμό, οι πρώτοι που δέχονταν την χαρά του "Ωσαννά" ήταν οι νεκροί. Όλοι επισκέπτονταν τους τάφους των δικών τους και άφηναν επάνω στο "σταυρό" ή την "ταφόπλακα" ένα κλαδί βάγιας.

Στο σπίτι έκαναν ένα σταυρό με βάγια και τον κάρφωναν στο ανώφλι της πόρτας. Εκεί θα έμενε όλο το χρόνο φυλαχτό από το κακό μάτι και την κακιά ώρα. Ένα κλαδί κρέμαζαν επίσης στην πόρτα του στάβλου, της μάντρας, του κήπου.

Kούνιες



Δεν ήταν νοητό να υπάρξει Κυριακή των Βαίων δίχως τις κούνιες. Σε κάθε γειτονιά, όπου υπήρχε μεγάλο δένδρο στήνονταν μια κούνια. Σε ένα γερό κλώνο περνούσαν ένα μακρύ σχοινί και μέ διάφορους τρόπους έφτιαχναν μια κούνια.

Κάθιζαν με τη σειρά ο ένας μετά τον άλλον. Προηγούντο τα κορίτσια και τ' αγόρια έκαναν το χρέος του καβαλιέρου. Στις κούνιες που έκαναν τα παιδιά γινόταν πόλεμος. Ποιος θα ανέβει, πόση ώρα θα καθίσει.

Τα παλιά χρόνια τω Βαγιώ οι δάσκαλοι και οι παπάδες έστελναν τα παιδιά του σχολείου στο χωριό να μαζέψουν αυγά για το Πάσχα. Τα παιδιά έπαιρναν ένα ραβδί που τό έλεγαν "ρουμάνι', στην κορυφή του έδεναν βάγιες ( μυρσίνες), ένα κουδούνι και κόκκινες μεταξωτές κλωστές. Μαζί τους είχαν και ένα καλάθι για να βάζουν τα αυγά.

Όταν έρχονταν σε κάθε σπίτι, στέκονταν μπροστά στην πόρτα και ανεβοκατεβάζοντας το ραβδί για να χτυπά το κουδούνι τραγουδούσαν ένα τραγούδι για να τους δώσει η νοικοκυρά αυγά. Έτσι με αυτά και με αυτά ξεκινούσε η Μεγάλη Εβδομάδα.

Κέρκυρα.

Η λιτανεία της Κυριακή των Βαΐων τελείται σε ανάμνηση της απαλλαγής του νησιού από την Πανώλη, (θανατικό) από την οποία κινδύνευσε ο πληθυσμός του νησιού, που η φθοροποιός νόσος καταμάστιζε τα νησιά του Ιονίου και την Ιταλία, από την οποία και μεταδόθηκε ο βάκιλος της Πανώλης τον Οκτώβριο του 1629 μ.Χ. Μετά από πάνδημη δέηση στην έκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνος ο λοιμός σταμάτησε όταν φως σαν λυχνάρι ξεπρόβαλε πάνω από το καμπαναριό του Αγ. Σπυρίδωνος.

Έτσι, η ημέρα των Βαΐων που έπαυσε ολοσχερώς η νόσος, καθιερώθηκε μετά από αίτηση των συνδικων (εγχώρια αρχή) και θεσπίσματος του Βενετού Βάϊλου Ιωάννη Πριούλη στις 21 Ιουνίου 1630 μ.Χ. , σαν ημέρα λιτάνευσης του Ιερού λειψάνου.

Αμυγδαλιές Γρεβενών.

Λαζαρίνα


Το Σάββατο του Λαζάρου (το διάστημα που λειτουργούσαν τα σχολεία το Σάββατο, το έθιμο αυτό γινόταν την Κυριακή των Βαΐων), μετά τη λειτουργία, όλα τα παιδιά κατά ομάδες ξεκινούσαν να τραγουδήσουν σ’ όλα τα σπίτια του χωριoύ «τη Λαζαρίνα». Στα χέρια ένα απ’ τα παιδιά κρατούσε ένα ξύλινο χελιδόνι (χελιδόνα). Όλα τα παιδιά κρατούσαν καλαθάκια στολισμένα. Μέσα εκεί θα μάζευαν τα αυγά που θα τους έδιναν οι νοικοκυρές.

Όλοι μαζί τραγουδούσαν:

Ήρθε ο Λάζαρος ήρθαν τα Βάια

Ήρθε κι ο Υιός της Βηθανίας

Ο αφέντης μας της Μακαρίας

Που ήσουν Λάζαρε, που ήσουν κρυμμένος

Μέσ’ τη γη βαθιά χωμένος.

Και το στόμα μου πικρό φαρμάκι

Δώστε μου λίγο νεράκι

Να ξεπλύνω το φαρμάκι

Της καρδιάς και των χειλέων ( γενναίων)

Και μη με ρωτάτε πλέον ( έχω βάσανα και κλαίω)

Τι είδες Λάζαρε, τι είδες

Εις τον Άδη όπου πήγες;

Είδα φόβους , είδα τρόμους

Είδα βάσανα και πόνους

Και μια δραχμή στη χελιδόνα

Για να ζήσει το χειμώνα

Λαζαρίνα κουκουτίνα

Βάλε αυγό στην καλαθίνα

Να το φάει η Λαζαρίνα



Την ημέρα την Τετάρτη

Κίνησε ο Χριστός για να ’ρθει

Εις την πόλη Βηθανία

Κλαίει η Μάρθα κι η Μαρία

Κλαίγανε τον αδερφό τους

Τον καλό το Λάζαρό τους

Αν ερχόσουνα Χριστέ μας

Δεν θα πέθαιν’ ο αδερφός μας

Και ο φίλος ο δικός σας.

Ήρθε ο Λάζαρος, ήρθαν τα Βάια



Οι πιο μικροί τραγουδούσαν το:

Ήρθε ο Λάζαρος, ήρθαν τα Βάια

Ήρθε η Κυριακή που τρών’ τα ψάρια.

Ξύπνα Λάζαρε και μην κοιμάσαι

Ήρθε η μάνα σου απ’ το παζάρι (από την πόλη)

Σου ‘φερε χαρτί και καλαμάρι (κομπολόι)

Οι κοτούλες σας αυγά γεννάνε

Κι οι φωλίτσες τους δεν τα χωράνε

Δώστε μας και μας να τα χαρούμε

Και του χρόνου πάλι να τα πούμε.

ή

Ήρθε ο Λάζαρος, ήρθαν τα Βάια

Ήρθε η Κυριακή που τρών’ τα ψάρια.

Ξύπνα Λάζαρε και μην κοιμάσαι

ήρθε η μάνα σου απ’ το παζάρι (από την πόλη)

σου ‘φερε χαρτί και καλαμάρι (κομπολόι)

Λαζαρίνα κουκουτίνα

Βάλε αυγό στην καλαθίνα

Να το φάει η Λαζαρίνα

Και μια δραχμή στη χελιδόνα

Για να ζήσει το χειμώνα.

Η Κυριακή των Βαΐων ήταν μεγάλη γιορτή για το χωριό. Όλοι πήγαιναν στην εκκλησία. Στο τέλος της λειτουργίας ο παπάς μοίραζε τα βάγια. Επίσης την Κυριακή των Βαΐων τέλειωναν και οι γυναίκες τις «περδίκες», (σ’ άσπρα άβραστα αυγά, με κοντύλι που έσταζε ζεστό κερί, ζωγράφιζαν διάφορες παραστάσεις και κεντίδια. Το κερί με το βράσιμο και το βάψιμο έλειωνε και έμεναν άσπρα τα σχέδια πάνω στο κόκκινο αυγό. Ακόμα και σήμερα σε όλα τα σπίτια του χωριού φτιάχνουν «περδίκες».

tsardaki.gr

Οι υποχρεώσεις της νονάς το Πάσχα!

Το Πάσχα πλησιάζει και τα παιδιά περιμένουν καρτερικά τη λαμπάδα της νονάς!

Μην καθυστερείτε την παράδοση των δώρων στο βαφτιστήρι σας... τα περιμένει πως και πως!

Τα δώρα στο πνευματικό μας παιδί!

Τα «καλούδια» που πρέπει να πάτε στο πνευματικό σας παιδί είναι τα παπουτσάκια του, η λαμπάδα του... φυσικά τσουρέκι, κουλουράκια, σοκολατένιο αυγό (όσο πιο μεγάλο τόσο περισσότερο θα το χαρεί!). Όσο πιο μικρό είναι το βαφτιστήρι σας τόσο πιο «φορτωμένη» λαμπάδα θα θέλει. Στα κορίτσια οι λαμπάδες είναι πιο «πλουμιστές», ενώ στα αγόρια πιο απλές.

Μπορείτε να ρωτήσετε τους γονείς για πρακτικούς λόγους αν χρειάζονται κάτι συγκεκριμένο για το παιδί. Θα σας βοηθούσε επίσης πολύ αν «ψαρεύατε» το βαφτιστήρι σας για το τι ακριβώς θέλει να έχει η λαμπάδα του ή τι παπούτσια προτιμά...

Aν στην οικογένεια υπάρχουν και άλλα παιδάκια που δεν έχουν την τύχη να έχουν μια καλή και τυπική νονά... γίνεται και για εκείνα η δική τους νονά και πάρτε μια λαμπάδα και σε αυτά, μέρες που είναι δεν θα πρέπει να νιώθουν αδικημένα! Την πράξη σας αυτή θα την θυμούνται για μια ζωή!

Μια ακόμα ωραία λύση είναι να πάρετε το βαφτιστήρι μαζί σας, στα ψώνια για να κάνετε και μια ωραία βόλτα οι δύο σας. Τρέξτε εγκαίρως για την αγορά των δώρων, ειδικά αν το βαφτιστήρι σας, μένει εκτός Αθηνών και πρέπει να στείλετε τα δώρα ταχυδρομικώς!

Η συνέχεια εδώ

Γιουβέτσι με χταπόδι

Υλικά

• 1 χταπόδι (περίπου 1.800γρ.) βρασμένο


• 1 ξερό κρεμμύδι


• 1 σκελίδα σκόρδο


• ½ φλιτζάνι ελαιόλαδο


• 2 φλιτζάνια κριθαράκι ψιλό


• 2 ντομάτες


• 1 φλιτζάνι σπιτική ντομάτα


• 1/3 φλιτζανιού ούζο


• 8 φλιτζάνια ζεστό νερό


• 2 φλιτζάνια ζωμό από το χταπόδι


• 1 σπιτικό ζωμό λαχανικών KNORR


• Ξύσμα από ένα πορτοκάλι


• 1 ξυλάκι κανέλλα


• Λίγα κλαράκια μαϊντανό και άνηθο


• Αλάτι και πιπέρι

Εκτέλεση

Αφήνετε μία κατσαρόλα να ζεσταθεί σε δυνατή φωτιά. Βάζετε το χταπόδι στην κατσαρόλα, χαμηλώνετε τη φωτιά στο ελάχιστο και σκεπάζετε με το καπάκι της. Αφήνετε το χταπόδι να βγάλει τα υγρά του για 30 λεπτά σε χαμηλή φωτιά. Το σουρώνετε και κρατάτε 1 φλιτζάνι του τσαγιού ζωμό. Αφαιρείτε το δόντι και κόβετε τα πλοκάμια σε φετάκια. Κόβετε την κουκούλα στη μέση, την πλένετε προσεκτικά να φύγει η άμμος και την ψιλοκόβετε. Σωτάρετε το κρεμμύδι και το σκόρδο με το ελαιόλαδο σε μέτρια φωτιά μέσα σε μία γάστρα ή κατσαρόλα που μπαίνει στο φούρνο.

Προσθέτετε το κριθαράκι και συνεχίζετε το ανακάτεμα μέχρι να καλυφθεί από το λάδι. Προσθέτετε το χταπόδι, φέρνετε μια - δύο βόλτες και σβήνετε με το ούζο. Αφήνετε το αλκοόλ να εξατμιστεί, προσθέτετε το ζωμό του χταποδιού, τη σάλτσα, την κανέλλα, το ξύσμα πορτοκαλιού, το μαϊντανό, τον άνηθο και τη ντομάτα. Βάζετε στο φαγητό το ζεστό νερό, αλάτι και πιπέρι, χαμηλώνετε τη φωτιά και μαγειρεύετε στο φούρνο στους 200 βαθμούς για 35-40 λεπτά.

AlphaTV

tsardaki.gr

Αφιέρωμα (ελάχιστο) στο μεγαλείο της Ηπειρώτικης μουσικής... - Bίντεο

Ο πλούτος και η ποικιλία των τοπικών μουσικών ιδιωμάτων που συνθέτουν την ηπειρώτικη μουσική παράδοση μας υπόσχεται μια ονειρική περιπλάνηση. Η μουσική της παράδοση αποτελεί έναν μεγάλο πολιτιστικό θησαυρό.

Το ηπειρώτικο τραγούδι γεννήθηκε από την αυλή του Αλή Πασά.

Η ηπειρωτική μουσική διακρίνεται πανελλήνια από το αρμονικό και μελωδικό χρώμα. Η μουσική της διακρίνεται σε μονοφωνική και πολυφωνική.
Η μονοφωνική είναι πιο αργή είτε πρόκειται για μοιρολόϊ είτε για τραγούδι της τάβλας είτε για χορευτικό. Ο ήχος είναι πιο λυπητερός ακόμα και σε τραγούδια με σαρκαστικό περιεχόμενο.

Ο ρυθμός που συναντάμε είναι κυρίως συρτός .
Όπως ο 7σημος στη Καραμπερία ,τραγούδι που αναφέρεται στην άσωτη ζωή των Καραμπέριδων, ανύπαντρων εργοδοτών, βιοτεχνών, πλουσίων γέρων οι αποτελούσαν τους μποέμ. Τραγουδούσαν αυτοσχέδια με βακχικό στοίχο.
Ο 4σημος ρυθμός στα πατήματα του Μπάλλου έχει έντονο το νησιώτικο/σμυρναίικο χρώμα. Από αυτό φαίνεται η επιρροή που δέχτηκε και διαμορφώθηκε η αστική μουσική μετά την Μικρασιατική καταστροφή. Ανάλογη επίδραση έχει και ο ρυθμός του 9σημου Καρσιλαμά στη Μπαρζακάνα, ενώ ο ρυθμός στα Τρία του τραγουδιού '' Δόντια πυκνά'' είναι το ευρωπαικό βαλς.

Η πολυφωνική μουσική συναντάται κυρίως στη βόρεια περιοχή της Ηπείρου.
Στο είδος αυτό της μουσικής σπάνια έχουμε την συνοδεία οργάνων. Υπάρχουν τρεις μελωδικές γραμμές οι οποίες αντιστοιχούν σε τραγουδιστικούς ρόλους. Έτσι έχουμε τον πατρή (είναι αυτός που αρχίζει το τραγούδι, τραγουδάει μόνος του καθαρά τους στοίχους), τον γυριστή (που γυρίζει και τσακίζει τη μελωδική του γραμμή ), τον κλώστη (που κλώθει τη μελωδική γραμμή ) και τον ισοκράτη ( που αποδίδουν τρία με τέσσερα άτομα και κρατούν τον ρυθμό του πατρή.

Τα μουσικά όργανα που χρησιμοποιούν οι Ηπειρώτες είναι το βιολί, το κλαρίνο, τολάουτο, το ντέφι , η φλογέρα και τα κρουστά.
Παλιότερα όμως τα αστικά της τραγούδια ερμηνεύονταν απο την βυζαντινή συναυλία με βιολία, φλογέρες , κανονάκια ή σαντούρια, ούτια ή λάουτα και κρουστά.

Στη σημερινή εποχή το σαντούρι το βρίσκουμε στη Πρέβεζα μόνο για τους τονικούς της σκοπούς.
Το περιεχόμενο των τραγουδιών ποικίλει. Γίνονται αναφορές για ιστορικά και ηρωικά γεγονότα, αισθηματικά, γαμήλια, ποιμενικά, οδοιπορικά και πολλά για την ξενητειά. Εκεινή την περίοδο της Τουρκοκρατίας, η μετανάστευση ήταν ιδιαίτερα έντονη. Αλλά και μεταγενέστερα συνεχίστηκε η μετανάστευση των κατοίκων της Ηπείρου στα μεγάλα αστικά κέντρα της Ελλάδος και στο εξωτερικό. Όμως κατάφεραν να κρατήσουν ζωντανή την μουσική τους παράδοση μέσα απο τους διαφόρους πολιτιστικούς συλλόγους που δημιούργησαν και στην Ελλάδα αλλά και σε δίαφορες μεγάλες πόλεις του εξωτερικού.



Ο ''πιτσιρίκος'' Καστοριανός δεξιοτέχνης  Κώστας Ευαγγέλου -με καταγωγή από την 'Ηπειρο-

tsardaki.gr

Μονή Αγίων Αναργύρων Μελισσοτόπου Καστοριάς - ΚΑΤΑΠΛΗΚΤΙΚΕΣ φωτογραφίες του Πέτρου Σαρηπανίδη

Οι Άγιοι Ανάργυροι είναι μία από τις μονές του νομού Καστοριάς. Ιδρύθηκε το 1754.

Η παράδοση λέει ότι υπήρχε ένα θαυματουργικό αγίασμα της Παναγίας, που υπάρχει μέχρι σήμερα και αναβλύζει δεξιά του διάδρομου προς τους Ξενώνες, και οι ντόπιοι κάτοικοι είχαν χτίσει έναν μικρό ναό του Αγ. Παντελεήμονα στη θέση αυτή, όπου ο Αλέξιος Α' Κομνηνός βρήκε ίαση μετά από ένα σοβαρό τραυματισμό κατά τις μάχες με τους Νορμανδούς του Ροβέρτου Γυισκάρδου και την εκδίωξη τους από το Δυρράχιο και την πόλη της Καστοριάς. 

Το 1457 οι Κωνσταντινοπολίτες μοναχοί Κοσμάς και Δαμιανός έφτασαν εδώ και ανασύστασαν τη μονή, που έκτοτε τιμά τους Αγ. Ανάργυρους. 

Έκτισαν εδώ νέο καθολικό και μερικά ακόμη κελιά, ενώ μετέφεραν μαζί τους ορισμένα ιερά κειμήλια και λείψανα αγίων από την Κωνσταντινούπολη, με σημαντικότερο το ξυλόγλυπτο τέμπλο της Παναγίας Βλαχερνίτισσας. 

Περί το 1470 ο όσιος Νεκτάριος ασκητεύει για μικρό διάστημα εδώ και το 1734 η μονή καταστρέφεται από επιδρομές Τουρκαλβανών. Τότε, ο μοναχός Γεράσιμος ανακατασκευάζει το μοναστήρι το 1754 και ιδρύει σχολείο, όπως γινόταν εξάλλου στα περισσότερα μοναστήρια στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Στα τέλη του 1774, όπως αναγράφεται σε εγχάρακτη μαρμάρινη πλάκα στο προαύλιο χώρο της μονής, φιλοξενήθηκε ο Κοσμάς ο Αιτωλός πριν την δεύτερη περίοδο του ιεραποστολικού του έργου (1775-1776) στην Ήπειρο, Νότια Αλβανία, Δυτική Στερεά Ελλάδα. Το 1800 περίπου ανοικοδομείται ο ναός της Ζωοδόχου Πηγής πάνω στο αγίασμα και το 1858 το νέο καθολικό της μονής, μια τρίκλιτη, ξυλόστεγη βασιλική, που σώζεται ως τις μέρες μας:

    ΙCΤΟΡΗΘΗ Ο ΘΕΙΟΣ ΚΑΙ ΠΑΝCΕΠΤΟC ΝΑΟC EN ONOMATI THC ZΩΟΔOXOY ΠHΓHC AΡXIEΡATEYONTOC TOY ΠANIEΡOTATOY AΓIOY KAΣTORIAC KYΡ KYΡ NEOΦΥTOY TOY ΠANOCIOTATOY KAΘHΓOYMENOY ΓΕΡΑCΙΜΟΥ ΕΝ ΕΤΕΙ ạω (1800)    

Κατά τη διάρκεια των τραγικών γεγονότων του Μακεδονικού Αγώνα, η μονή προσέφερε τα μέγιστα. Τον Αύγουστο του 1903 συγκεντρώθηκαν εδώ περίπου 5000 γυναικόπαιδα από τα γύρω χωριά μετά την εξέγερση του Ίλιντεν με πρωτοβουλία του τότε Μητροπολίτη Καστοριάς Γερμανού Καραβαγγέλη για τη προσωρινή συντήρησή τους.

 Όμως, το φιλανθρωπικό έργο της μονής δεν σταματά εδώ, καθώς ήδη από τον 19ο αι. υπήρχε Ιερατική Σχολή και στη διάρκεια του 20ου λειτούργησε άσυλο ασθενών-απόρων ηλικιωμένων και παιδικές κατασκηνώσεις. 

Την δεκαετία του 1930, μετά από εισήγηση του τότε Επισκόπου Ιωακείμ Λεπτίδη, στην Ιεραρχία και αυτή με τη σειρά της στο υπουργείο εξεδόθη Βασιλικό Διάταγμα και ανέλαβε την διαχείριση της Αγ. Παρασκευής Βασιλειάδας, των Παμμεγίστων Ταξιαρχών Τσούκας και Αετού Φλώρινας, του Αγ. Νικολάου Κορομηλιάς και του Αγ. Γεωργίου Επταχωρίου, ως μετόχια της. Απέκτησε από δωρεές και διαχειρίζονταν μεγάλη κτηματική και κτηνοτροφική περιουσία καλλιεργώντας ακόμα και αμπέλια, τα υπερμεγέθη βαρέλια για την αποθήκευση του κρασιού μπορεί να τα ιδεί κανείς μέχρι σήμερα. Στον Εμφύλιο πυρπολήθηκε το καθολικό και καταστράφηκαν πολλά αρχεία της πλούσιας βιβλιοθήκης, με αποτέλεσμα η μονή να εισέλθει σε μια περίοδο παρακμής με μόνο μοναχό τον γέροντα Αμβρόσιο. Από το 1987 ξεκίνησε η ανασυγκρότηση και επέκταση της μονής, που διαθέτει πλέον πλήθος παρεκκλησιών και μια αξιόλογη βιβλιοθήκη.

σ.σ. Ευχαριστούμε θερμά τον κ. Πέτρο Σαρηπανίδη, για τη διάθεση των -πραγματικά μοναδικών- φωτογραφιών του.

©tsardaki