Τα σπίτια του χωριού...

Μικρ' ναι τα καμαράκια του

μικρά και τα παραθυράκια του

κι όλα μικρά πλασμένα,

τόσο μικρά που όπου μπορεί την ευτυχία να χωρεί

Ο Έλληνας περισσότερο από κάθε άλλο λαό, θεωρούσε και θεωρεί την κατοικία, το σπίτι, πρώτη και βασική προτεραιότητα για κάθε οικογένεια.

Όλες οι άλλες οικογενειακές ανάγκες έπονται.

Μέριμνά του ήταν η στέγαση. Επιθυμία και φροντίδα του ήταν να στεγάσει σε αυτά τις χαρές, τις συγκινήσεις και τις λύπες του. Χαρακτηριστικός ο πιο κάτω λόγος του, ένας λόγος που και σήμερα είναι αποδεκτός. «Ένα κεραμίδι να βάλουμε στο κεφάλι μας και όλα τ' άλλα θα ακολουθήσουν». Ένα κεραμίδι έλεγε, γιατί έβλεπε πόσο επισφαλή ήταν το μέλλον το δικό του και των παιδιών του.

Φτωχοί οι άνθρωποι, ολιγαρκείς στις απαιτήσεις. Τα μεγάλα άλματα ήταν για άλλους. Ένα μικρό σπιτάκι. Ένα σπιτάκι που θα στεγάσει τα μέλη της οικογένειάς του, έστω και στενάχωρα και τα ζωντανά του, γιατί και αυτά αποτελούσαν αναπόσπαστο κομμάτι της οικογένειάς του. Αυτή ήταν η φροντίδα. Αυτό ήταν τ΄όνειρό του.

Τα σπίτια όλα ήταν λιθόκτιστα. Τσιμέντα και σίδερα πουθενά. Το κτίσμα ήταν διώροφο

και αποτελούνταν συνήθως από δύο δωμάτια εκ΄των οποίων το ένα στο ισόγειο για τους γέροντες γονείς και τα παιδιά  και τ΄ άλλο στον δεύτερο όροφο για το ανδρόγυνο.

 Στο ισόγειο υπήρχε και ένας μεγάλος χώρος. Εκεί ήταν το γνωστό κελάρι. Το κελάρι ήταν ένας χώρος που χρησίμευε και ως αποθήκη και ως εργαστήριο των γυναικών (ζύμωμα κ.λ.π.). Τα παράθυρα μικρά με σιδερένια κάγκελα για προστασία και μάλιστα όπου αυτά κρίνονταν απαραίτητα. Οι στέγες όλες με πέτρες, πλάκες. Το είδος αυτό προτιμούνταν όχι μόνο για λόγους οικονομικούς, αλλά περισσότερο γιατί παρείχαν μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στις δυσμενείς καιρικές συνθήκες.

Γύρω από το σπίτι ένας μεγάλος μαντρότοιχος προστάτευε όλα τα κτίσματα π.χ. φούρνο, κουζίνα, στάβλο για μικρά και μεγάλα ζώα και ένα μικρό τμήμα αυλής. Ήθελα πάντα τα ζώα του να βρίσκονται κοντά του για να μπορεί να τα ελέγχει και να φροντίζει για την αφάλεια και την προστασία τους από ζωοκλοπές και άλλους κινδύνους.

Εκείνο που εντυπωσίαζε περισσότερο ήταν το ασφυκτικό χτίσιμο των σπιτιών. Καθόλου ευρύχωρος χώρος. Στο ίδιο οικόπεδο παρατηρούσες δύο και τρεις οικογένειες  να διαμένουν σε ιδιόκτητα σπίτια με όλους τους βοηθητικούς χώρους.

Δεν δικαιολογεί την τάση αυτή η έλλειψη οικοπέδων. Άλλος ήταν ο λόγος. Με τη συγκεντρωτική αυτή τάση απέβλεπαν στην προστασία αλλήλων από ληστές. Από ληστές που παλαιότερα κινούνταν με μεγαλύτερη άνεση και είχαν γίνει ο φόβος και ο τρόμος, ιδιαίτερα των κατοίκων της υπαίθρου. Για την ατομική τους προστασία και αυτή των ζώων τους υποχρεώθηκαν να καταστήσουν τα σπίτια τους φρούρια με διπλομπαρωμένες πόρτες.

Σήμερα ο χώρος ανέπνευσε και σπίτια όμορφα με αυλές , ανθόκηπους και δέντρα στολίζουν τον περιβάλλοντα χώρο.

Γενικά σήμερα, η Λάγκα παρουσιάζει εικόνα σύγχρονης πολιτείας.

Από το βιβλίο «Από τον ένδοξο Βράχο του Σουλίου στη Λάγκα. Ένα ταξίδι στο χρόνο»

του Σωτ. Γ. Καλύβα