Όντρια: 'Ενα βουνό αλλιώτικο από τα άλλα....!!!

«Βγήκαν
οι Βλάχοι στα βουνά, βγήκαν κι οι βλαχοπούλες

βγήκαν και τα βλαχόπουλα λαλώντας τις φλογέρες…»

Τα όντρια από τη Λάγκα

Στις βορειοανατολικές εσχατιές της Πίνδου πολυδαίδαλο
υψώνεται το Βόιο όρος, που, πριν να ημερέψει και να σβήσει στους  γήλοφους 
και τις ακροποταμιές του Αλιάκμνονα, αναδιπλώνεται και σχηματίζει τα
Όντρια, το βουνό  ΜΑΣ!!!

Να πει κανείς πως έχουν το δικό τους χρώμα, είναι λίγo... κάθε βουνό είναι μια παρουσία που δύσκολα επαναλαμβάνεται. Να πει πως διαφέρουν, δεν κυριολεκτεί, γιατί οι διαφορές πάντα υπάρχουν.

Τα Όντρια, είναι ένα βουνό πέρα για πέρα αλλιώτικο από τα άλλα... ιδιόχρωμο και ιδιόμορφο! Θωρώντας τα από μακριά είναι σα να βλέπει κανείς ένα βουνό-οροπέδιο (οι εγκυκλοπαίδειες ως οροπέδιο επί του Βοΐου όρους το αναφέρουν), ένα τραπέζιο που γέρνει ελαφρά στη ΒΑ πλευρά και που στις άλλες πλευρές παρουσιάζει απότομες απολήξεις, σχεδόν κάθετες.

Από σιμά τα χαρακτηριστικά τους σχηματοποιούνται, μορφοποιούνται και τονίζονται ιδιαίτερα... κι από σιμότερα όχι απλώς εντυπωσιάζουν, αλλά υποβάλλουν!!!

Οι βράχοι είναι κοφτοί, θεόρατοι, απλησίαστοι! Ζώνουν το βουνό από τις τρεις μεριλες και δεν ημερεύουν σχεδόν πουθενά, γιατί το πελώριο τεθλασμένο τείχος κυμαίνεται από 50 ως 100 μέτρα. Αποτελούν ένα πελώριο τεθλασμένο τείχος, που στη θέση κάθε πέτρας έχει έναν ολόκληρο βράχο.

Εντυπωσιάζουν οι συνεχόμενοι βράχοι, υποβάλλουν οι απότομες προεξοχές και τα αγριόδεντρα που είναι φυτρωμένα στις σχισμές και μετεωρίζονται στο κενό, τονίζοντας το μεγάλο ύψος και ενσταλάζοντας το ανάλογο δέος. 

Ένα τεράστιο, υπερφυσικό «κυκλώπειο τείχος» που σχηματίστηκε ποιος ξέρει ύστερα από τι κοσμογενικές αναστατώσεις, ένα πέτρινο ζουνάρι, όπως το ονομάζουν οι κάτοικοι των γύρω χωριών, ζώνει το μεγαλύτερο μέρος του βουνού. Μια λέξη, τη λέξη « ζ΄ναρ» ψελλίζουν και είναι σα να εκφράζονατι για το πιο απλό πράγμα. Συνηθισμένοι στις υπερβολές του βουνού, απλοποιούν γεγονότα και πράματα και λακωνίζουν.

Οι πλαγιές πέφτουν σχεδόν απότομες και είναι κατάφυτες. Οι νεροσυρμές, που ζωντανεύουν στις δυνατές νεροποντές και τον χειμώνα, όταν λιώνουν τα χιόνια, είναι γυμνές και τα νερά πετιούνται ατίθασα  κι αφρίζουν καθώς συναντούν τη σκληρή πέτρα σ΄όλο τον απότομο κατήφορο. 

 Στα θεόρατα βράχια φωλιάζουν αγριοπούλια κι από καιρό σε καιρό ακροζυγιάζονται αϊτοί περήφανοι και παντεπόπτες....

 Όταν ανοίγουν οι ασκοί του Αιόλου και φυσούν βοριάδες, τα φαλακρά ανεμόραχα γίνονται απλησίαστα και το σύδεντρο της οξιάς, δέρνεται  αλύπητα και η φωνή του γίνεται πολύβουο μοιρολόι.

Το χειμώνα με το Νοτιά κινούν οι νεροσυρμές. Όταν όμως γυρίσει βοριάς τα βράχια γεμίζουν μικρά κρύσταλλα.

 Τα περάσματα για να ανέβει κανείς στο βουνό είναι μετρημένα:  ένα στη Σκάλα πάνω από τον Βράχο. άλλο ένα πάνω από τη Δραγασιά, ένα τρίτο στο Ούσι προς τη μεριά της Λάγκας, άλλο ένα στα πλευρά του μεγάλου φαραγγιού προς το Πετροπουλάκι και μια μικρότερη σκάλα βγαίνει στην κορυφή της Μύτκας. Σ΄ άλλες μεριές -μετρημένες κι αυτές-μπορεί να σκαρφαλώσει μόνο ένας τσομπάνος, ένας κυνηγός... όποια γενιά ζυμώθηκε με την κακοτοπιά κι έχει αντοχή και θάρρος.

Κατά τη μεριά της Ανατολής, όπου υψώνεται η «Όρλια», οι προσβάσεις είναι αρκετές -η σπουδαιότερη είναι η Ντουρβαρόστρατα-, αλλά για την καρδιά των Οντρίων όλες συγκλίνουν σ΄ένα μοναδικό μονοπάτι που βγαίνει στη βρύση του Φλώρη κοντά στο Κεφαλόβρυσο.

Αν τύχει να ανηφορίσει κανείς στα Όντρια, απ΄ όπου κι αν πάει είναι το ίδιο. Το θέαμα από παντού είναι συναρπαστικό, υποβλητικό! Από τη μεριά του Βράχου ο ορειβάτης ακολουθεί τη Σκάλα με το σκαλοπατητό καλντερίμι, που μια χάνεται στο πυκνό δάσος, μια φαίνεται στο ξέφωτο κι όλο σκαρφαλώνει, για να σβήσει στο Πέρασμα, στο φρύδι του βουνού.

Χαμηλά φαίνονται τα χωριά. Και η λαγκαδιά που κατηφορίζει πνιγμένη στο πράσινο, είναι σωστή μαγεία.  Πιο πέρα υψώνονται ράχες κι απλώνονται δασωμένες πλαγιές.

Ανατολικά αγναντεύει κανείς ως πέρα στον Όλυμπο, αριστερά ως το Βίτσι κι από την άλλη μεριά ως τον Σμόλικα.

Στους πρόποδες και πιο πέρα από τους γήλοφους του Βοΐου, φαντάζουν τα χωριά ανάρια και το τοπίο που ξετυλίγεται μπροστά, είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακό.

Από τη Νότια άκρη αντικρίζει κανείς το υπόλοιπο Βόιο, που απειθάρχητο, διακλαδίζεται σε πλαγιές και σε ράχες. 

Σ΄ όποια πλευρά κι αν βρεθεί κανείς κι απ΄ όπου κι αν ανηφορίσει, ο τόπος είναι αγναντερός και η θέα πανοραματική.  

Τα Όντρια διαθέτουν ολότελα δικό τους πρόσωπο και δικιά τους, ξεχωριστή ομορφιά.

Η εαρινή παρουσία του βουνού είναι αληθινή μαγεία και η καλοκαιρινή διάρκεια είναι μια ποιμενική συμφωνία. Η φθινοπωρινή πάλι αβρότητα, αντιμάχεται  τους τιτανικούς βράχινους όγκους και η χειμερινή περίοδος είναι ένας μονόλογος του χιονιστή βοριά. 



Το φυτικό βασίλειο με πολλά και σπάνια είδη, αγωνίζεται με το πράσινο χρώμα να μετριάσει την αγριάδα της γκριζόχρωμης πέτρας και να προσθέσει το χαμόγελό του στις βραχοχαραμάδες με λίγη πετρόφτερη, με δύο αγριολούλουδα.  Αγωνίζεται η οξιά από τα φουντωτά οχυρά της, ο γαύρος με το πείσμα της ρίζας του, ο θράψος με τις παράτολμες προτιμήσεις της ακροτοπιάς, ο γεροπλάτανος με την υπομονή του. Μα η πέτρα αντιστέκεται και η τιτανική της συμφωνία απευθύνεται στις απόκρυφες κεραίες της ανθρώπινης ευαισθησίας. 



Από τον Δεκαπενταύγουστο κι ύστερα κιτρινίζουν τα αγριοκορόμηλα, κοκκινίζουν τα κράνα και στις χωματερές γούρνες, ανάμεσα στις πυκνές φτέρες, τα χαμοκέρασα.



Η έξοδος στα Όντρια δεν είναι μια οποιαδήποτε εμπειρία, ένα απλό θέαμα, μια συνηθισμένη εντύπωση. Είναι μια μέθη ψυχής, ένα πανόραμα χρωμάτων και εντυπώσεων. Κι όλα αυτά γιατί βιώνει κανείς από κοντά τους θρύλους που δεν έσβησαν τις ιστορίες που σώζονται ακόμη... γιατί χαίρεται ένα τοπίο αλλιώτικο από τ΄άλλα.



Από το βιβλίο «ΤΑ ΟΝΤΡΙΑ το βουνό μας»

του Άρη Σωτ. Μπακαΐμη

Έκδοση του Συλλόγου

Γόνων Βράχου Καστοριάς

1980