Γιατί βάζουμε φλουρί στην Βασιλόπιτα;

 Ένα από
τα πιο χαρακτηριστικά έθιμα των ημέρων είναι η Βασιλόπιτα και η κοπή της. Και
όσες και αν είναι οι συνταγές για την παρασκευή της, όλες συγκλίνουν στο έξης
ένα σημείο: «στο…πολυπόθητο φλουρί».

Βασιλόπιτα:
η ιστορία της ξεκινά πριν από εκατοντάδες χρόνια, περίπου 1500, στη Μικρά Ασία
και πιο συγκεκριμένα στην πόλη Καισαρεία της Καππαδοκίας. Την εποχή που ο Μέγας
Βασίλειος, ήταν δεσπότης της Καισαρείας και ζούσε αρμονικά με τους συνανθρώπους
του, με αγάπη, κατανόηση και αλληλοβοήθεια.

Κάποια
μέρα όμως, ένας αχόρταγος στρατηγός – τύραννος της περιοχής, ζήτησε να του
δοθούν όλοι οι θησαυροί της πόλης της Καισαρείας, αλλιώς θα πολιορκούσε την
πόλη για να την κατακτήσει και να τη λεηλατήσει. 

Ο Μέγας
Βασίλειος ολόκληρη τη νύχτα προσευχόταν να σώσει ο Θεός την πόλη. Ξημέρωσε η
νέα μέρα και ο στρατηγός αποφασισμένος με το στρατό του περικύκλωσε αμέσως την
Καισαρεία. Μπήκε με την ακολουθία του και ζήτησε να δει το Δεσπότη, ο οποίος
βρισκόταν στο ναό και προσευχόταν. Με θράσος και θυμό ο αδίστακτος στρατηγός
απαίτησε το χρυσάφι της πόλης καθώς και ότι άλλο πολύτιμο υπήρχε στην πόλη. 

Ο Μέγας
Βασίλειος απάντησε ότι οι άνθρωποι της πόλης του δεν είχαν τίποτε άλλο πέρα από
πείνα και φτώχεια, δεν είχαν να δώσουν τίποτε αξιόλογο στον άρπαγα στρατηγό. Ο
στρατηγός με το που άκουσε αυτά τα λόγια θύμωσε ακόμα περισσότερο και άρχισε να
απειλεί τον Μέγα Βασίλειο ότι θα τον εξορίσει πολύ μακριά από την πατρίδα του ή
κι ακόμη μπορεί να τον σκοτώσει. 

Οι
χριστιανοί της Καισαρείας αγαπούσαν πολύ το Δεσπότη τους και θέλησαν να τον
βοηθήσουν. Μάζεψαν λοιπόν από τα σπίτια τους ότι χρυσαφικά είχαν και του τα
πρόσφεραν, ώστε δίνοντάς τα στο σκληρό στρατηγό να σωθούν. Στο μεταξύ ο
ανυπόμονος στρατηγός κόντευε να σκάσει από το κακό του. Διέταξε αμέσως το
στρατό του να επιτεθεί στο φτωχό λαό της πόλης. 

Ο
Δεσπότης, ο Μέγας Βασίλειος, που ήθελε να προστατέψει την πόλη του προσευχήθηκε
και μετά παρουσίασε στο στρατηγό ότι χρυσαφικά είχε μαζέψει μέσα σε ένα
σεντούκι. Τη στιγμή όμως που ο στρατηγός πήγε να ανοίξει το σεντούκι και να
αρπάξει τους θησαυρούς, με το που ακούμπησε τα χέρια του πάνω στα χρυσαφικά
έγινε το θαύμα! 

‘Όλοι οι
συγκεντρωμένοι είδαν μια λάμψη και αμέσως μετά έναν λαμπρό καβαλάρη να ορμάει
με το στρατό του επάνω στον σκληρό στρατηγό και τους δικούς του. Σε ελάχιστο
χρόνο ο κακός στρατηγός και οι δικοί του αφανίστηκαν. Ο λαμπρός καβαλάρης ήταν
ο Άγιος Μερκούριος και στρατιώτες του οι άγγελοι. 

Έτσι
σώθηκε η πόλη της Καισαρείας. Τότε όμως, ο δεσπότης της, ο Μέγας Βασίλειος,
βρέθηκε σε δύσκολη θέση! Θα έπρεπε να μοιράσει τα χρυσαφικά στους κατοίκους της
πόλης και η μοιρασιά να είναι δίκαιη, δηλαδή να πάρει ο καθένας ό,τι ήταν δικό
του. Αυτό ήταν πολύ δύσκολο. Προσευχήθηκε λοιπόν ο Μέγας Βασίλειος και ο Θεός
τον φώτισε τι να κάνει. 

Κάλεσε
τους διακόνους και τους βοηθούς του και τους είπε να ζυμώσουν ψωμάκια, όπου
μέσα στο καθένα ψωμάκι θα έβαζαν και λίγα χρυσαφικά. Όταν αυτά ετοιμάστηκαν, τα
μοίρασε σαν ευλογία στους κατοίκους της πόλης της Καισαρείας. 

Στην αρχή
όλοι παραξενεύτηκαν, μα η έκπληξή τους ήταν ακόμη μεγαλύτερη όταν κάθε
οικογένεια έκοβε το ψωμάκι αυτό κι έβρισκε μέσα τα χρυσαφικά της. Ήταν λοιπόν
ένα ξεχωριστό ψωμάκι, η βασιλόπιτα . Έφερνε στους ανθρώπους χαρά κι ευλογία
μαζί. Από τότε φτιάχνουμε κι εμείς τη βασιλόπιτα με το φλουρί μέσα, την πρώτη
μέρα του χρόνου, τη μέρα του Αγίου Βασιλείου. 

Πηγή

Ο ξυλοκόπος... ακόμη ένα Λαγκιώτικο παραμύθι

   Μια μέρα ένας ξυλοκόπος εκεί που πελεκούσε ένα κορμό δίπλα σ'
ένα ποτάμι, του φεύγει το τσεκούρι και πέφτει μέσα στο θολό νερό.

Μεγάλη η ζημιά και τον είχαν πάρει σχεδόν τα κλάματα , όταν
εμφανίζεται ο Κύριος και τον ρωτάει:

-Γιατί κλαις;

Ο ξυλοκόπος του λέει για το τσεκούρι, ο Κύριος βυθίζεται στο
ποτάμι και, όταν ξαναεμφανίζεται, κρατάει ένα χρυσό τσεκούρι:

- Αυτό είναι το τσεκούρι σου; τον ρωτάει...

Ο ξυλοκόπος απαντάει:

- Όχι!

Ο Κύριος ξαναβυθίζεται και εμφανίζεται με ένα ασημένιο
τσεκούρι:

- Αυτό είναι το τσεκούρι σου; ρωτάει.

- Όχι!

Τρίτη βουτιά ο Κύριος και βγαίνει με ένα σιδερένιο τσεκούρι:

- Μήπως, αυτό είναι το τσεκούρι σου;

- Ναι!

Ο Κύριος χάρηκε για την τιμιότητα του ξυλοκόπου και του χάρισε
ΚΑΙ τα άλλα δυο πολύτιμα τσεκούρια.

Ο ξυλοκόπος γύρισε σπίτι του πανευτυχής. Μετά από καιρό, καθώς
έκαναν βόλτα με τη γυναίκα του άκρη- άκρη στο ποτάμι, τρώει αυτή μια γλίστρα
και παρ' την μέσα. Ο ξυλοκόπος, που δεν ήξερε μπάνιο, το 'ριξε στο κλάμα, οπότε
να σου πάλι ο Κύριος:

- Γιατί κλαις;

- Κύριε, η γυναίκα μου έπεσε μέσα στο ποτάμι!

Ο Κύριος ρίχνει μια βουτιά και βγαίνει με μια πανέμορφη
γυναίκα:

- Αυτή είναι η γυναίκα σου;

- Ναι! φώναξε ο ξυλοκόπος.

Ο Κύριος έγινε έξαλλος:

- Τι λες, βρε ψεύτη. Τολμάς να λες ψέματα σε εμένα που γνωρίζω
όλη την αλήθεια στον κόσμο;

- Συγχώρεσέ με, Κύριε... πρόκειται για παρανόηση... Αν έλεγα
"όχι" στην πανέμορφη γυναίκα, μετά θα μου έβγαζες την ωραιότερη
γυναίκα στον κόσμο... και αν έλεγα "όχι" και σ' αυτήν, μετά θα μου
έβγαζες τη γυναίκα μου.... εγώ θα έλεγα ναι... και θα μου τις έδινες και τις
τρεις... αλλά, Κύριε, εγώ είμαι ένας φτωχός ξυλοκόπος, πώς να μείνω με την
γυναίκα μου αν πρέπει κάθε μέρα να την συγκρίνω με τις άλλες δύο; Τι
μαρτύριο!!!

Μαρία Παπαϊωάννου

Οι "Μέρες της Γριάς"

«Μέρες της γριάς» ονομάζονται οι τελευταίες μέρες του Μάρτη
όπου συχνά συμβαίνει να πιάνει βαρυχειμωνιά. Η παράδοση εξηγεί τις ημέρες αυτές
με τον παρακάτω τρόπο:

Ητανε μια φορά μια γριά κι είχε κάτι κατσικάκια. Ο Μάρτης τότε
είχε εικοσιοχτώ ημέρες και ο Φλεβάρης τριανταμία.

Ήρθε λοιπόν εκείνη την εποχή ο Μάρτης κι επέρασε χωρίς να
κάμει χειμώνα και η γριά από τη χαρά της που βγήκανε πέρα καλά τα πράματα της,
ξεγελάστηκε και είπε:

«Πρίτσι Μάρτη μου, στην πομπή σου. Μπήκες, βγήκες τίποτα δε
μου έκανες. Τα αρνάκια και τα κατσικάκια μου τα ξεχείμασα».

Τότε ο Μάρτης πείσμωσε κι δανείστηκε τρεις ημέρες απ' το
Φλεβάρη και έριξε χιόνια πολλά.

Ήταν τόσο άσχημος ο καιρός, που η γριά και τα ζωντανά της
πέτρωσαν από το κρύο.

Για αυτό που έπαθε εκείνη η γριά, τις τρεις τελευταίες ημέρες
του Μάρτη τις λένε ημέρες των γριών.

Σε κάποια χωριά δείνουν σε κάθε μία από αυτές τις ημέρες το
όνομα μίας ηλικιμωμένης του χωριού.  Αν
τύχει καλή ημέρα θεωρούν πως η γριά είναι καλή, ενώ αν τύχει κακοκαιρία λένε
πως έγινε από την κακία της γριάς.

Μια φορά κι ένα καιρό

σε πανύψηλο βουνό

μια περήφανη γριά

έβοσκε τριάντα αρνιά.

Το Μάρτη κοροϊδεύει.

Και τ' αρνάκια της χαϊδεύει.

«Μάρτη» γδάρτη και κακέ παλουκοκαύτη

τ' αρνιά μου ξεχειμώνιασα

και καθόλου δεν σε λόγιασα».

Ο Μάρτης βιαστικά

Τον Φλεβάρη ικετεύει

και του λέγει σιγανά

«Η γριά κοροϊδεύει!

Σε παρακαλώ πολύ,

Δάνεισέ μου δυό μερούλες

να σκορπίσω στη στιγμή

χιόνια σ' όλες τις ραχούλες,

να παγώσω τη γριά

και όλα της τ' αρνιά.

Ο Φλεβάρης ο κουτός

δυο μερούλες του δανείζει,

κι απόμεινε «Κουτσός»

στους δρόμους να γυρίζει.

«Κουτσοφλέβαρο» τόνε φωνάζουν

την καρδούλα του σπαράζουν.

«Χαραμπουτζούνα»... «Χάσκαρι» και Καθαρά Δευτέρα στην Λάγκα

Ο  σύνδεσμος Λαγκιωτών «Άγιος Νικόλαος»

τηρώντας τα ήθη και έθιμα του χωριού μας, 

πραγματοποιεί και φέτος τις Αποκριάτικες  εκδηλώσεις του:

Την Κυριακή 1η του Μάρτη, ανάβουμε την «Χαραμπουτζούνα» και αναβιώνουμε το έθιμο του «Χάσκαρι»

Την επομένη, Καθαρά Δευτέρα 2 Μαρτίου, στήνουμε το καζάνι μας και βράζουμε την φασολάδα μας, που θα απολαύσουμε με λαγάνες και άλλα νηστίσιμα εδέσματα.



 Σε όλο αυτό το παραδοσιακό, εορταστικό κλίμα,, περιμένουμε και όλους εσάς που αγαπάτε το χωριό μας.



 Α! Θα υπάρχει και κρασί..... 😉

Δωρεάν οικόπεδα σε εννέα τυχερούς

Μετά από προσπάθειες χρόνων, τόσο της προέδρου μας κ. Παπαϊωάννου όσο και του Δ.Σ. του Συνδέσμου μας και με την αρωγή του Δημάρχου κ. Κεπαπτσόγλου, με οριακή πλειοψηφία, εγκρίθηκε από το Περιφερειακό Συμβούλιο το αίτημα για παραχώρηση εννέα οικοπέδων εντός του οικισμού της Λάγκας σε ισάριθμους Λαγκιώτες υπό τον όρο αυτοί, εντός πενταετίας να τα οικοδομήσουν.

Τα οικόπεδα εκτάσεως από 345 ως 400 τ.μ. είναι άρτια και δομήσιμα.

Δικαιούχοι είναι όλοι οι χωριανοί, ανεξαρτήτως αν διαθέτουν άλλη ακίνητη περιουσία και η απόδοση σε αυτούς θα γίνει κατόπιν κλήρωσης που θα πραγματοποιηθεί στο Δημαρχείο σε ημερομηνία που θα ανακοινωθεί τις επόμενες ημέρες.

Για την συμμετοχή στην κλήρωση θα πρέπει οι ενδιαφερόμενοι να υποβάλλουν αίτηση με τα εξής δικαιολογητικά:

• Φωτοτυπία Ταυτότητας


• Φωτοτυπία εκκαθαριστικού εφορίας


• Υπεύθυνη Δήλωση στην οποία θα αναφέρουν ότι  σε περίπτωση μη οικοδόμησης του οικοπέδου εντός της πενταετίας θα επιστρέψουν το οικόπεδο στον επόμενο επιλαχόντα.

Αιτήσεις βρίσκονται ήδη στο καφενείο της Λάγκας αλλά ,και στο Δημαρχείο Άργους Ορεστικού.

Φτου φτου τον Μάρτη σου...

Ένα από τα ωραιότερα έθιμα της ελληνικής παράδοσης, μια από τις
συνήθειες που κάνει εμάς τους μεγαλύτερους να αναπολούμε με νοσταλγία τις μέρες
της αθωότητας της παιδικής μας ηλικίας, είναι το «βραχιολάκι του Μάρτη».

Πρώτη
μέρα του Μαρτίου!
Η φύση αρχίζει για άλλη μια φορά να αναγεννάται και τα σημάδια της άνοιξης γίνονται
πλέον όλο και περισσότερο εμφανή.

Είναι αλήθεια, ότι από εδώ και στο εξής κάθε μέρα που περνάει, την βλέπουμε να
είναι λίγο μεγαλύτερη και λίγο πιο ζεστή από την προηγούμενη, μια και ο ήλιος
κάνει όλο και περισσότερες ώρες αισθητή την παρουσία του, ανακτώντας την δύναμη
του από τις κρύες και σκοτεινές μέρες του χειμώνα.

   Από την
εποχή ακόμα της αρχαίας Ελλάδας, οι μητέρες των μικρών
παιδιών, συνήθιζαν να δένουν στον καρπό του χεριού των παιδιών τους, ένα κορδόνι από λευκό και κόκκινο
νήμα, ώστε να τα προφυλάξουν από τις ακτίνες του μαρτιάτικου
ήλιου, οι οποίες θεωρούνται, από πολλού ακόμα και σήμερα, πολύ επικίνδυνες.

Σήμερα το βραχιολάκι αυτό το αποκαλούμε με το όνομα «Μάρτης», όμως το έθιμο
αυτό είναι παμπάλαιο και είναι ιδιαιτέρως σημαντικό το γεγονός, ότι ξεκινάει από τους μύστες των
Ελευσινίων Μυστηρίων, οι οποίοι όπως είναι γνωστό, έδεναν μια
παρόμοια κλωστή στο δεξί τους χέρι και το αριστερό τους πόδι, την οποία στην
εποχή της αρχαίας Ελλάδας, ονομαζόταν «Κρόκη».

Το «βραχιολάκι του Μάρτη»,
συνηθίζεται να φοριέται κατά την διάρκεια ολόκληρου του μήνα. Σύμφωνα με την
ίδια παράδοση, στο τέλος του μήνα, τα παιδάκια μπορούν να βγάλουν πλέον τον
«μάρτη» τους και τότε πρέπει να ακολουθήσουν μία συγκεκριμένη διαδικασία.

Θα πρέπει να αναζητήσουν μία τριανταφυλλιά και να τον κρεμάσουν σε κάποιο από
τα κλαδιά της, έτσι ώστε τα μάγουλά τους να γίνουν κόκκινα, όπως τα
τριαντάφυλλα!

Στην συνέχεια, τον Μάρτη θα τον παραλάβουν τα χελιδόνια, που σαν
αποδημητικά πουλιά που είναι, κάνουν και πάλι κάθε άνοιξη την εμφάνισή τους και
θα τον χρησιμοποιήσουν για να στερεώσουν την νέα φωλιά που θα φτιάξουν.

Από την
εποχή ακόμα της αρχαίας Ελλάδας, την Πρώτη ημέρα του Μαρτίου, συνηθιζόταν τα
μικρά παιδιά να φτιάχνουν ένα ομοίωμα χελιδονιού και τραγουδώντας το
ανάλογο τραγούδι να γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι, όπου παρουσίαζαν το ομοίωμα
του χελιδονιού και ευχόταν υγεία και ευημερία στην οικογένεια την οποία
επισκεπτόταν. Σαν αντάλλαγμα των ευχών, οι οικογένειες πρόσφεραν στα παιδιά από
ένα αυγό.

ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΤΟ ΒΡΑΧΙΟΛΑΚΙ

Ο τρόπος
με τον οποίο μπορούμε να κατασκευάσουμε το «βραχιολάκι του Μάρτη» είναι πάρα
πολύ απλός. Το μόνο υλικό που θα χρειαστούμε είναι δύο συνηθισμένες κλωστές από
αυτές που χρησιμοποιούμε στο κέντημα ή στο ράψιμο, από τις οποίες η μία θα
πρέπει να είναι κόκκινη και η άλλη να είναι άσπρη.

Κάνουμε από έναν κόμπο στη μία άκρη της καθεμιάς κλωστής και τις στερεώνουμε
κάπου με την βοήθεια μιας καρφίτσας. Στην συνέχεια βάζουμε την κλωστή ανάμεσα
στις παλάμες μας και την στρίβουμε όσο γίνεται περισσότερο.

Όταν η κλωστή στριφτεί καλά, κάνουμε έναν κόμπο και στην άλλη άκρη της.
Επαναλαμβάνουμε την ίδια διαδικασία και με τη δεύτερη κλωστή.

Όταν είναι έτοιμες στριμμένες και οι δύο κλωστές, τις πιάνουμε μαζί -κόκκινη
και άσπρη- και τις τεντώνουμε. Έτσι όπως είναι η μία δίπλα στην άλλη, αν τις
αφήσουμε από την μια άκρη, μπλέκονται από μόνες τους και σχηματίζουν το
«βραχιολάκι» το οποίο είναι έτοιμο πλέον να το φορέσουμε.

   Το
«βραχιολάκι του Μάρτη», είναι ένα μόνο από τις πάμπολλες παραδόσεις του
Μαρτίου, που είναι ένας μήνας με πλούσια λαογραφική παράδοση.

Η λαϊκή φαντασία έδωσε στον μήνα Μάρτιο πάρα πολλά παρατσούκλια, όπως
Ανοιξιάτης (γιατί είναι ο πρώτος μήνας της Άνοιξης), Γδάρτης, Παλουκοκάφτης, Κλαψομάρτης, Πεντάγνωμος (για
το ευμετάβλητο του καιρού), Βαγγελιώτης (λόγω της γιορτής του
Ευαγγελισμού), Φυτευτής, και άλλα δηλωτικά της φυσιογνωμίας του,
που έχουν σχέση με ιδιότητες ή πράξεις που του αποδίδονται.

Τα πιο πολλά από αυτά βρίσκονται μέσα στις παραδόσεις και τις παροιμίες που
έπλασε ο λαός για να εξηγήσει τις απότομες μεταβολές του καιρού ή ακόμα και
τις βαρυχειμωνιές που παρατηρούνται μέσα στο
Μάρτη και που πάντα είναι επικίνδυνες για τη γεωργία και την κτηνοτροφία.

Μερικές
από τις πιο χαριτωμένες και ωραίες παροιμίες, πολλές από τις οποίες χρησιμοποιούμε
ακόμα και σήμερα είναι οι εξής:

«Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκάφτης,

τα παλιά παλούκια καίει, τα καινούργια ξεριζώνει».

Για τις
μεγάλες του παγωνιές λέμε:

«Τον Μάρτη χιόνι βούτυρο, μα σαν παγώσει μάρμαρο».

Για την
αντιμετώπιση του κρύου που πολλές φορές τον Μάρτη είναι ιδιαίτερα δριμύ,
υπάρχουν και πολλές άλλες παροιμίες:

«Φύλλα ξύλα για το Μάρτη να μην κάψεις τα παλούκια».

«Το Μάρτη φύλα άχερα μη χάσεις το ζευγάρι».

«Τσοπάνη μου την κάπα σου το Μάρτη φύλαγε την».

«Ο Αύγουστος για τα πανιά κι ο Μάρτης για τα ξύλα».

Τέλος,
ποιος δεν γνωρίζει το ακόλουθο δίστιχο ποιηματάκι, που όλοι μας σίγουρα
θυμόμαστε από τα μαθητικά μας χρόνια...

«Σαν ρίξει ο Μάρτης δυο νερά κι Απρίλης άλλο ένα,

χαράς
σ' εκείνο το ζευγά πού χει πολλά σπαρμένα...».

ΚΑΛΟ ΜΗΝΑ!!!

Σάββατο Λαζάρου: Εθιμα και παραδόσεις σε όλη την Ελλάδα

Το Σάββατο του
Λαζάρου θεωρείται μέρα του θανάτου και της ζωής.

Σε
κάποια χωριά μάλιστα οι αγρότες δεν μαζεύουν τη σοδειά τους γιατί φοβούνται ότι
οι καρποί της γης φέρουν τον θάνατο μέσα τους. O Λάζαρος είναι μια μορφή που
εμπνέει σεβασμό στον ελληνικό λαό.

Παλιότερα οι εκδηλώσεις εορτασμού ήταν
πολλές και ποικίλες, ωστόσο σήμερα έχουν λησμονηθεί ως επί το πλείστον.

Για παράδειγμα τα κάλαντα του Λαζάρου
τραγουδιούνται σε ελάχιστες περιοχές, ενώ παλιότερα ήταν από τα πιο ζωντανά
έθιμα και έδιναν ιδιαίτερο τόνο στις μικρές κοινωνίες. Τα κάλαντα του Λαζάρου
ήταν αποκλειστικά σχεδόν γυναικεία και τα τραγουδούσαν κοπέλες διαφόρων ηλικιών
ακόμα και κορίτσια τις παντρειάς που ονομάζονταν “Λαζαρίνες”.

Την παραμονή της γιορτής, οι Λαζαρίνες
ξεχύνονταν στα χωράφια έξω από τα χωριά για να μαζέψουν λουλούδια που με αυτά
θα στόλιζαν το καλαθάκι τους την άλλη μέρα ντυμένες με τοπικές ενδυμασίες
φορώντας ειδική στολή.

Γύριζαν από σπίτι σε σπίτι τραγουδώντας
το Λάζαρο και εισέπρατταν μικρό φιλοδώρημα, χρήματα, αυγά, φρούτα ή άλλα
φαγώσιμα.

Σε πολύ λίγες περιοχές της χώρας
τραγουδιούνται σήμερα τα Λαζαριάτικα κάλαντα. Τα λόγια του τραγουδιού άλλοτε
αναφέρονται στην ανάσταση του Λαζάρου και είναι συνήθως μέτρια στιχουργήματα
και άλλοτε πάλι αποτελούν παινέματα προσώπων που αγγίζουν τα όρια υψηλής
ποιητικής δημιουργίας.

Τα έθιμα του
Λαζάρου στα χρόνια της σκλαβιάς είχαν κοινωνική σκοπιμότητα

Στις γυναίκες και ιδίως στα νέα κορίτσια
που δεν έβγαιναν συχνά έξω από το σπίτι επειδή τα ήθη της εποχής και ο φόβος
της αρπαγής τους από τους Τούρκους τις περιόριζαν, δίνονταν κάποιες ελευθερίες:
γίνονταν αλληλογνωριμίες και νυφοδιαλέγματα και σε λίγο καιρό ακολουθούσαν τα
προξενιά, τα αρραβωνιάσματα και οι γάμοι.

Έθιμα από
διαφορετικά μέρη της Ελλάδας

0 λαός γιορτάζει την πρώτη Λαμπρή, την
“Έγερση” του φίλου του Χριστού, του “αγέλαστου” Λάζαρου. Ο φόβος και ο τρόμος
για όσα γνώρισε στον άλλο κόσμο άφησαν τόσο βαθιά σημάδια στην ψυχή του Λάζαρου
που, λέει η παράδοση, μετά την Ανάσταση του δε γέλασε παρά μόνο μια φορά.

Είδε κάποιον χωρικό στο παζάρι να κλέβει
μια στάμνα και να φεύγει κρυφά.

“Βρε τον ταλαίπωρο, είπε. Για ιδές τον
πώς φεύγει με το κλεμμένο σταμνί.

Ξεχνάει ότι κι αυτός είναι ένα κομμάτι χώμα, όπως και το σταμνί. Το ʽνα χώμα κλέβει τʼ άλλο. Μα δεν είναι να γελούν οι
πικραμένοι;” και χαμογέλασε.

Στα περισσότερα μέρη της Ελλάδας για να
απεικονίσουν την Ανάσταση του Λάζαρου, να συμβολίσουν δηλαδή τη Νίκη του
Χριστού απέναντι στο θάνατο, αλλά παράλληλα και για να υποδηλώσουν την ανάσταση
της φύσης, έφτιαχναν ένα ομοίωμα του Λάζαρου.

Την παραμονή της γιορτής ή, σε πολλά
μέρη, ανήμερα την “πρώτη Λαμπρή”, τα παιδιά, κρατώντας το “Λάζαρο”, έκαναν τους
αγερμούς τους. Γύριζαν στα σπίτια και τραγουδούσαν τα “λαζαρικά”, για να
διηγηθούν την ιστορία του αναστημένου φίλου του Χριστού και να πουν παινέματα
στους νοικοκυραίους. Στην Ήπειρο μάλιστα, στις κτηνοτροφικές περιοχές, χτύπαγαν
ταυτόχρονα και μεγαλοκούδουνα.

“Πες μας Λάζαρε τι είδες

εις τον Άδη που επήγες.

Είδα φόβους, είδα τρόμους,

είδα βάσανα και πόνους,

δώστε μου λίγο νεράκι

να ξεπλύνω το φαρμάκι,

της καρδούλας μου το λέω

και μοιρολογώ και κλαίω.

Του χρόνου πάλι να ʽρθουμε,

με υγεία να σας βρούμε,

και ο νοικοκύρης του σπιτιού

χρόνια πολλά να ζήσει,

να ζήσει χρόνια εκατό

και να τα ξεπεράσει.”

Τα “λαζαρικά”
από τόπο σε τόπο έχουν πολλές παραλλαγές.

Στη Στερεά Ελλάδα, τη Μακεδονία και τη
Θράκη στο έθιμο έπαιρναν μέρος μόνο κορίτσια, οι “Λαζαρίνες” ή “Λαζαρίτσες”,
έτσι εύρισκαν την ευκαιρία να γίνουν γνωστές και σαν υποψήφιες νύφες. Για
“Λάζαρο” βαστούσαν έναν ξύλινο κόπανο για τα ρούχα, τυλιγμένο με παρδαλά
κομμάτια από πανιά, ίδιο μωρό.

Σε άλλα μέρη πάλι έντυναν με χτυπητά
πολύχρωμα υφάσματα μια ρόκα, μια κούκλα, έναν καλαμένιο σταυρό και τα στόλιζαν
με κορδέλες και λουλούδια.

Στη Σκύρο έπαιρναν την τρυπητή κουτάλα,
“τη σιδεροχουλιάρα”. Έβαζαν σε κάθε τρύπα και από ένα άσπροπούλι -άσπρη
μαργαρίτα- ένα κόκκινο γαρίφαλο για στόμα και σχημάτιζαν το πρόσωπο. Έδεναν
σταυρωτά πάνω στην κουτάλα ένα ξύλο, για να κάνουν τα χέρια, της φορούσαν και
ένα πουκαμισάκι ή ένα μωρουδίστικο ρούχο και ο “Λάζαρος” ήταν έτοιμος.

Γύριζαν τα παιδιά από σπίτι σε σπίτι
τραγουδώντας και οι νοικοκυρές τους έδιναν αυγά, λεφτά ή ό,τι άλλο είχαν. Πάντα
όλοι κάτι έβρισκαν να δώσουν. Κι όταν θέλαν για κάποιον να πούνε πως ήταν
τσιγκούνης έλεγαν: “Ποτέ του αυγό δεν έδωσε, ούτε τʼ αγίου Λαζάρου!”

Σε μερικά μέρη τη θέση του “Λάζαρου”
έπαιρνε ένα καλάθι στολισμένο με λουλούδια και με πολύχρωμες κορδέλες. Στην
Κρήτη έκαναν έναν ξύλινο σταυρό και τον στόλιζαν με ορμαθούς από λεμονανθούς
και αγριόχορτα με κόκκινα λουλούδια, τις μαχαιρίτσες.

Στην Κύπρο συναντάμε το έθιμο της
αναπαράστασης, στην αρχαιότερη μορφή του. Ο θεός πεθαίνει στην ακμή της νιότης
του και αμέσως ανασταίνεται, όπως ο Άδωνης στους αρχαίους Έλληνες. Έντυναν ένα
παιδί με κίτρινα λουλούδια, έτσι ώστε ούτε το πρόσωπο του δε φαινόταν. Σε κάθε
σπίτι που πήγαιναν, όταν άρχιζαν τα άλλα παιδιά να τραγουδούν, ξάπλωνε και
υποκρινόταν το νεκρό, όταν όμως έλεγαν το “Λάζαρε δεύρο έξω” σηκωνόταν.

Το ίδιο έθιμο συναντάμε και στην Κω. Το
παιδί που αναπαριστούσε το Λάζαρο, τυλιγμένο σε ένα σεντόνι, ήταν και αυτό
στολισμένο με κίτρινα λουλούδια. Αμοιβή της παρέας για την αναπαράσταση τα αυγά
για το δάσκαλο. Τα πιο μεγάλα παιδιά, οι “πρωτόσχολοι”, έπαιρναν την εικόνα του
Λάζαρου, την έβαζαν πάνω σε μια ειδική κατασκευή που στόλιζαν με δεντρολίβανο
-ήταν, λέει, η Βηθανία, η πατρίδα του- και γύριζαν στις στάνες. Οι βοσκοί τους
φίλευαν αυγά, τυριά και μυζήθρες για τις λαμπρόπιτες.

Για την ψυχή του Λάζαρου οι γυναίκες
ζύμωναν ανήμερα το πρωί ειδικά κουλούρια, τους “λαζάρηδες”, τα “λαζαρούδια” ή
και “λαζαράκια”. “Λάζαρο δεν πλάσεις, ψωμί δεν θα χορτάσεις” έλεγαν, μια και ο
αναστημένος φίλος του Χριστού πίστευαν πως είχε παραγγείλει: “Όποιος ζυμώσει
και δε με πλάσει, το φαρμάκι μου να πάρει…”

Στα “λαζαράκια” έδιναν το σχήμα ανθρώπου
σπαργανωμένου, όπως ακριβώς παριστάνεται ο Λάζαρος στις εικόνες. Όσα παιδιά
είχε η οικογένεια τόσους “λαζάρηδες” έπλαθαν και στη θέση των ματιών έβαζαν δυο
γαρίφαλα.

Διαβάστε εδώ:  Τα παραδοσιακά Λαζαράκια-
Συνταγή

Στην Κω οι αρραβωνιασμένες θα έφτιαχναν
ένα λαζαράκι σε μέγεθος μικρού παιδιού, γεμισμένο με χίλια δυο καλούδια και
κεντημένο σχεδόν σαν τις κουλούρες του γάμου, για να το στείλουν στο γαμπρό. Τα
“λαζαρούδια” πολλές νοικοκυρές τα γέμιζαν με αλεσμένα καρύδια, αμύγδαλα, σύκα,
σταφίδες, μέλι, πρόσθεταν πολλά μυρωδικά και τα παιδιά ξετρελλαίνονταν να τα
τρώνε ζεστά.

Καλαθάκια και
κάλαντα παρουσίασαν οι Λαζαρίνες στα Τρίκαλα

Τα έθιμα του Λαζάρου, τα ολοστόλιστα καλαθάκια, και τα ιδιαίτερα κάλαντα αυτής
της μέρας, παρουσίασαν οι Λαζαρίνες από την πόλη και την περιοχή των Τρικάλων,
σήμερα, στο Πνευματικό Κέντρο του δήμου Τρικκαίων, όπου πραγματοποιήθηκε η
εκδήλωση «Λαζαρίνες 2011».

Την εκδήλωση διοργανώνουν κάθε χρόνο ο Πολιτιστικός Οργανισμός του δήμου
Τρικκαίων και ο Σύλλογος Φίλων Λαογραφικού Μουσείου Τρικάλων, με σκοπό τη
συνέχιση του εθίμου των λαζαρινών αγερμών.

Οι Λαζαρίνες “διαγωνίζονται”, είτε
ατομικά, είτε ομαδικά, έχοντας καλάθια, κατασκευασμένα με φυσικά υλικά και
στολισμένα με φυσικά λουλούδια, και τραγουδώντας ένα από τα παραδοσιακά κάλαντα
της εορτής. Σε όλα τα παιδιά προσφέρονται τα παραδοσιακά φιλέματα (καρύδια,
αυγά, ξερά σύκα, καραμέλες), λαζαράκια (ψωμένια ανθρώπινα ομοιώματα) και
ενθύμια συμμετοχής. Βραβεύονται τα τρία ωραιότερα καλάθια, τα τρία σπανιότερα
παραδοσιακά τραγούδια και οι τρεις καλύτερες συνολικές παρουσίες (καλάθι και
τραγούδι).

Στη Θεσσαλία, τα κάλαντα του Λαζάρου τα
τραγουδούν μόνο κορίτσια, οι «Λαζαρίνες». Ντυμένες με ωραίες φορεσιές και
κρατώντας καλάθια, στολισμένα με λογής-λογής ανοιξιάτικα λουλούδια, γυρίζουν
όλα τα σπίτια. Το έθιμο, καθώς τελείται μέσα στην καρδιά της Άνοιξης, πέρα από
τα θρησκευτικά μηνύματα που μεταδίδει, συμβολίζει και την αναγέννηση της φύσης.
Οι Λαζαρίνες, επίσης, συμβολίζουν την αναγέννηση και συνέχιση της ίδιας της
παραδοσιακής κοινωνίας, αφού είναι οι κοπέλες-μελλοντικές νύφες, που θα
αναλάβουν μέσα από το γάμο και την απόκτηση παιδιών να ανανεώσουν και να
συνεχίσουν την παραδοσιακή κοινωνία.

Έθιμο
«Λαζαρίνες» Σάββατο του Λαζάρου στη Λευκοπηγή Κοζάνης

Οι Λαζαρίνες στις 12 το μεσημέρι συγκεντρώνονται στο κονάκι, το σπίτι που
επιλέγουν για να γίνει το γλέντι τους, το βράδυ του Σαββάτου του Λαζάρου. Εκεί
αφού φάνε για μεσημέρι όλες μαζί, ξεκινούν για τα σπίτια του χωριού.

Πρώτα στον παπά, μετά στον Πρόεδρο, στην
εκκλησία της Παναγίας στα μνήματα και ύστερα σʼ όλα τα
σπίτια της Λευκοπηγής, όπου τραγουδούν διάφορα λαζαριάτικα τραγούδια ανάλογα με
την επιθυμία του κάθε νοικοκύρη, ενώ η νοικοκυρά βάζει από ένα άσπρο αυγό στο
καλάθι των Λαζαρίνων .

Όταν τελειώσουν, γύρω στις 4:30 το
απόγευμα, όλα τα μπλίκια των λαζαρίνων μαζεύονται στην πλατεία όπου στήνεται ο
τρανός χορός (Λαζαριάτικος) με λαζαριάτικα τραγούδια.

Στην πλατεία υπάρχουν στρωμένα τραπέζια με λαζαριάτικες πίτες, κρασιά και
εδέσματα που προσφέρονται για όλο τον κόσμο.

Παλιότερα, οι νέοι του χωριού και οι
πεθερές διάλεγαν τις νύφες από τα κορίτσια , τις Λαζαρίνες, που χόρευαν στον
τρανό χορό (νυφοδιαλέγματα).

Στη συνέχεια μετά τον τρανό χορό, οι
Λαζαρίνες μοιράζουν τη λαζαρόπιτα στα δικά τους σπίτια και αφού ξεκουραστούν
δίνουν ραντεβού για το βράδυ στο κονάκι για γλέντι με τραγούδια, παιχνίδια και
χορό, μέχρι το πρωί.

Σάββατο του
Λαζάρου στην Κέρκυρα

Στην παλιά Κέρκυρα, ένας άνθρωπος συνήθιζε να φορά μια κόκκινη μπλούζα, που
έδενε στη μέση του με ένα κορδόνι από πολύχρωμες κορδέλες. Στα χέρια του
κράταγε ένα κοντάρι στην κορυφή του οποίου υπήρχε ένα πρόσωπο, σκαλισμένο σε
ξύλο, που παρίστανε το Λάζαρο. Επάνω στο κοντάρι είχε κρεμασμένα διάφορα
στολίδια (ψεύτικα μαργαριτάρια, μαντήλια, κορδέλες, κούκλες κλπ). Μαζί του και
δυο οργανοπαίχτες που τον συνόδευαν να πει τα Κάλαντα του Λαζάρου. Πήγαιναν
λοιπόν στα σπίτια και τα μαγαζιά και εισέπρατταν χρήματα.

Απαραιτήτως όλοι αγόραζαν κάτι από αυτά
που είχε κρεμασμένα στο κοντάρι, αφού τα θεωρούσαν σαν φυλακτά, που κρέμαγαν
στο προσκεφάλι τους.

Αργότερα το έθιμο συνεχίστηκε από ομάδες
μουσικών και από παιδιά, που έπαιζαν ή τραγουδούσαν αυτά τα κάλαντα. Το έθιμο
σιγά σιγά ατόνησε και είχε ξεχαστεί. Αναβιώνει τα τελευταία χρόνια από το Φορέα
Κορφιάτικης Έκφρασης, στο Ιστορικό Κέντρο της πόλης μας, στις 11 το πρωί του
Σαββάτου του Λαζάρου.

Ακολουθεί μια από τις πολλές εκδοχές
αυτών των καλάντων, όπως τα τραγουδούν ακόμη και σήμερα στο χωριό Επίσκεψη:

Με τον ορισμό λόγο να πούμε και το
Λάζαρο να διηγηθούμε

Καλησπέρα σας καλή βραδία, ήρθε ο Λάζαρος με τα Βαϊα

Αν κοιμόσαστε να ασκωθείτε και αν κάθεστε ν’ αφρικαστείτε.

Αγρικήσατε μεγάλο θαύμα, όπου έγινε δαιμόνων τραύμα.

Πήγεν ο Χριστός στη Βηθανία διότι εκεί ήταν πολύ απιστία.

Όσοι έμαθαν τον ερχομό του, όλοι τρέξανε στον ορισμό του.

Όλοι τρέξανε μικροί, μεγάλοι, όλοι Χριστιανοί Εβραίοι κι άλλοι

Καβαλίκεψε εις πώλου όνο, έτσι έμελλε τούτο το χρόνο

Και τα νήπια παιδιά Εβραίων, δια την πομπή των Ιουδαίων.

Άλλοι έκοβαν κλάδους και Βάϊα, συντηνέχοντες τα λόγια τα Άγια.

Άλλοι έλεγαν ευλογημένος ο ερχόμενος και κηρυγμένος.

Τότε ο Χριστός εμπρός κινάει και ο λαός τον ακλουθάει.

Τότε τρέξανε Μάρθα, Μαρία, γιατί ήτανε μεγάλη χρεία.

Πού είναι ο Λάζαρος, πού είν’ ο αδερφός μου, πού είν’ ο φίλος μου και ξάδερφός
μου;

Λέγουν Λάζαρος είν’ πεθαμένος, τετραήμερος στη γη θαμμένος.

Λέγει πάμετε να τον ιδούμε και στον τάφο του να λυπηθούμε.

Πάτησε ο Χριστός στην πλάκα επάνω, «Δεύρο Λάζαρε, σήκω επάνω».

Κι ώ του θαύματος η γη εταράχθη και ο Λάζαρος ορθός εστάθη.

Πού ήσουν Λάζαρε, πού’σαι αδερφέ μου, πού ήσουν φίλε μου και γνώριμέ μου;

Δώστε μου να πιω λίγο νεράκι, τι είν’ το στόμα μου πικρό φαρμάκι.

Είν’ τ’ αχείλι μου είν’ μαραμένο και από τη γη φαρμακωμένο.

Δώστε μου να πιω να σας μιλήσω και το θάνατο να λησμονήσω.

Ήμουνα βαθιά στη γη θαμμένος και με τους νεκρούς ανταμωμένος.

Τι είν’ ο θάνατος που περιμένει κάθε άνθρωπο στην Οικουμένη.

Τώρα ευχόμεθα καλήν υγεία, Καλή Ανάσταση και ευτυχία.

Χρόνους Πολλούς

Ο Φεβρουάριος στη λαογραφία...Γιορτές, παροιμίες

Φλεβάρης, Κουτσοφλέβαρος, Μικρός, Κουτσός, Κούντουρος,
Κλαδευτής.

Στην αρχαία Ρώμη πρωτοχρονιά ήταν την 1η Μαρτίου, κι ο
Φεβρουάριος ήταν ο τελευταίος μήνας του έτους, γι αυτό έκαναν καθαρμούς, για να
εξαγνίσουν το χώρο γύρο από το μίασμα του παλιού χρόνου.

΄Ετσι, ο μήνας αυτός πήρε το όνομά του από το λατινικό ρήμα
februo, που σημαίνει καθαίρω, αγνίζω.

Ο λαός, έχοντας την ανάγκη να προσαρμόσει το λατινικό όνομα
στην νεοελληνική γλώσσα, συσχέτισε τον Φλεβάρη με τις φλέβες. Έπρεπε όμως να
βρεθεί ποιες ήταν αυτές.

Έτσι, από κάποιους ορίστηκε πως πρόκειται για τις φλέβες των
ποταμών που γεμίζουν νερό ή τις φλέβες των δέντρων που φουσκώνουν.

Στα ορεινά μέρη της ηπειρωτικής Ελλάδας προσάρμοσαν το όνομα
στο πολύ κρύο και στους θανάτους που προκαλεί: "Ο Φλεβάρης φλέβες ανοίγει
και πόρτες σφαλνά"

Μάλιστα σχηματίστηκε και το ρήμα φλεβαρίζω, που σημαίνει πως
έρχεται ο Φλεβάρης, το τέλος του χειμώνα, η αρχή της άνοιξης.

Επίσης και φλεβίζω, που σήμαινε: κάνω δυνατό κρύο, δίνοντας
έτσι και δεύτερη έννοια στη λέξη φλεβίζω: δυναμώνω.

* Στην αρχαία Ελλάδα αποκαλείτο Ανθεστηριών.

* Εορτές:

1. Τρύφωνας, 2. Υπαπαντή του Ιησού Χριστού, 3. Συμεών, 4.
Ισίδωρος, 5. Αγάθη, 10. Χαραλάμπους, 11. Βλασίου, 12.Μελέτιος, 13. Ακύλα και
Πρισκίλλης, 17. Θεοδώρου Τήρωνος, Πουλχερίας, 19. Φιλοθέης Αθηναίας, 23.
Πολύκαρπου, 24.Τελώνου και Φαρισαίου (αρχή Τριωδίου) 26. Φωτεινής, 28,
Κασσιανού.

* Οικολογικές εργασίες:

Ανθοκομία:

Σπέρνουμε μπιγκόνιες προσέχοντας μην καταστρέψουμε το σπόρο
που είναι πολύ λεπτός. Η σπορά γίνεται σε γλάστρες ή σε παρτέρια στον κήπο. Το
χώμα είναι μείγμα από καστανόχωμα 1 μέρος, 1 μέρος άμμο και 2 μέρη ερεικόχωμα.
Οι γλάστρες να τοποθετηθούν σε μέρος δροσερό με λίγη σκιά. Προσοχή στο πότισμα.

Φυτεύουμε γαρίφαλα με καταβολάδες, επίσης, και καμπανούλες.
Στερεώνουμε με δεσίματα στον τοίχο το ωραιότατο αναρριχητικό χειμωνιάτικο
γιασεμί.

Λαχανοκομία:

Σπέρνουμε παντζάρια και ραπανάκια. Σπέρνουμε μελιτζάνες και
ντομάτες. Οι ντομάτες φυτεύονται σε 80 πόντους η μια από την άλλη.

Σπέρνουμε λάχανα, φυτεύουμε κρεμμύδια, σκόρδα, μαρούλια.
Αρχίζουμε να μαζεύουμε φρέσκια κουκιά και αρακά, φυτεύουμε πατάτες.

Σπέρνουμε σε φυτώρια σπόρους πιπεριάς. Η μεταφύτευση γίνεται
όταν τα φυτά γίνουν 10 πόντους. Σπέρνουμε ραδίκια, σινάπια και σε φυτώρια
πράσα, αντίδια, καρότα, σέλινο. Φυτεύουμε φράουλες.

* Φρούτα, λαχανικά και ψάρια του μήνα:

Αβοκάντο, γκρέιπφρουτ, λεμόνια, μήλα, πορτοκάλια, αγκινάρες,
αντίδια, βρούβες, καρότα, κουνουπίδι, μπρόκολο, κρεμμύδι, λάχανο, μάραθος,
μαρούλια, πατάτες, παντζάρια, πράσα, ραδίκια, σέλινο, σπανάκι, τσουκνίδες

Τσιπούρα, σαργός, κουτσομούρα, μπαρμπούνι, λούτσος,
βραστόψαρα, γλώσσα, γόπα, λυθρίνι, παλαμίδα, σαφρίδι, σπορπίνα, στήρα,
συναγρίδα, σφυρίδα, μαρίδα, χειλού, χταπόδι, γαρίδες, καραβίδες, καλαμάρι,
μύδια, στρείδια.

Παροιμίες Φεβρουαρίου

Άγιε Πολύκαρπε βόηθα το σπόρο να φυτρώσει και να πολυκαρπίσει.

Άμα αγκιάξει ο Κουτσοφλέβαρος το πόδι του, θα μας χώσει στα
χιόνια.

Αν δεν βγει ο Φλεβάρης δεν μπαίνει ο Μάρτης.

Αν της Υπαπαντής δεν φανεί ο ήλιος, θα βρέχει 40 ημέρες. Αν
φανεί θα έρθει καλή χρονιά.

Άσπρος Φλεβάρης, χαρούμενος ο χωραφιάρης.

Γενάρη γέννα το παιδί, Φλεβάρη, φλέβισέ το.

Γενάρη και Φλεβάρη καταβολάδα και ξινάρι.

Γενάρης με τα κρούσταλλα, Φλεβάρης με τα χιόνια.

Γεναριάτικο αρνί και Φλεβαριάτικο κατσίκι.

Ζεστός Φλεβάρης, το Πάσχα κρύο.

Η Παπαντή διώχνει τις γιορτές με τ' αντί.

Θύμωσε ο Φλεβαράκης, πλάκωσε ο χιονάκης.

Κάλλιο Μάρτης με παλούκια παρά Φλεβάρης με μπουμπούκια.

Καλοκαιριά της Υπαπαντής, Μαρτιάτικος Χειμώνας.

Κύριε ελέησον, Φλεβάρη, και στο χάλκωμα με βάνεις [δηλ. από το
κρύο μπαίνω να ζεσταθώ μέσα στο καζάνι]

Ο μήνας Φλεβάρης ή τις φλέβες (του νερού) ανοίγει ή τις φλέβες
κλείνει.

Ο Φλεβάρης αν θυμώσει, μες στο χιόνι θα μας χώσει.

Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίζει του Καλοκαιριού μυρίζει κι αν τις
φλέβες του ανοίξει, θε να κάψει να φλογίσει.

Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίζει του Καλοκαιριού μυρίζει, κι αν
αλήθεια φλογίσει πόσους σκύλους θα ψοφήσει.

Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίζει, πάλι ή άνοιξη μυρίζει μα κι αν τύχη
να θυμώσει, μες στα χιόνια θα μας χώσει.

Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει καλοκαίρι θα μυρίσει κι άμα πει και
θυμώσει μέσ' τα χιόνια θα μας χώσει.

Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει καλοκαίρι θα μυρίσει, μ' αν τις
φλέβες του ανοίξει ξεροπήγαδα γιομίζει.

Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει.

Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει, μα κι αν
δώσει, μες στο χιόνι θα μας χώσει.

Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, πάλι άνοιξη θ' ανθίσει. Μα αν κάμει
και πεισμώσει, μες τα χιόνια θα μας χώσει.

Ο Φλεβάρης κι αν χιονίσει, πάλι άνοιξη θ' ανθίσει.

Ο Φλεβάρης φλέβες ανοίγει και πόρτες σφαλάει.

Ο Φλεβάρης με νερό, κουτσός μπαίνει στο χορό.

Ό,τι έφτιασε ο Φλεβάρης έχει ο Αλωνάρης.

Ό,τι ημέρα κάμει της Παπαντής, θα την κάνει σαράντα μέρες.

Παπαντή καλοβρεμμένη, η κοφίνα γεμισμένη.

Παπαντούλα βροχερή και τ' αλώνια σαν σωροί».

Παπαντούλα χιονισμένη, και τ' αμπάρια γιομισμένα.

Σου 'πανε Φλεβάρη βρέξε και λησμόνησες να πάψεις.

Στα μαλακά Φλεβάρη μου και έχει ο Θεός.

Στις δέκα εφτά του Φλεβάρη θα ζεσταθεί το νύχι του βοδιού
[δηλ. αρχίζει να ζεσταίνει ο καιρός]

Στις δεκαπέντ' από Φλεβάρη βαρεί το άλογο ποδάρι.

Τα γέρικα γαϊδούρια Φλεβάρη ψοφάνε.

Τα έκανε ο Φλεβάρης κι έσκασε ο Μάρτης.

Τα χιόνια του Φλεβάρη, βγάζουν τον Μάρτη παλικάρι.

Τα χρέη του Φλεβάρη, ο Μάρτης τα πλερώνει.

Την Τυρινή και των Βαγιών μπαίνει ο διάβολος στο γιαλό.

Της Κρεατινής τα κομμάτια τα τρώει η Τυρινή και της Τυρινής τα
σκυλιά.

Το Φλεβάρη μη φυτέψεις, ούτε να στεφανωθείς, Τρίτη μέρα μη
δουλέψεις, Σάββατο μη στολιστείς.

Τον Γενάρη κλάδευε και τον Φλεβάρη απόσκαφτε.

Τον κακό Φλεβάρη ψοφούν οι λύκοι απ' την πείνα.

Τον καλό τον Φλεβαράκη σκάρισε τ' αρνάκι.

Τον ξερό Φλεβάρη, σου παίρνει ο διάβολος το γαλάρι.

Τον Φλεβάρη ανοίγουνε οι φλέβες.

Τον Φλεβάρη τον καλό ανοίγει η γης από το νερό.

Του Άη Τρυφώνου μην δουλέψεις και τα χέρια σου κλαδέψεις.

Του Φλεβάρη είπαν να βρέξει και λησμόνησε να πάψει.

Του Φλεβάρη είπαν να βρέξει κι αλησμόνησε να πάψει.

Του Φλεβάρη το κριθάρι του Μάρτη το κατσίκι.

Τρεις τα γέννα, τρεις τη Φώτα κ' έξι τα μεγάλα Πάσχα.

Υπαπαντή καλοβρεγμένη, η κοφίνα γιομισμένη.

Φλέβαρε – κουτσοφλέβαρε, καταραμένε μήνα, το έκανες το
παράκανες με πέθανες απ' την πείνα.

Φλεβάρη κουτσοφλέβαρε καταραμένε μήνα, μας χιόνισες, μας
απόπειρες, μας έλιωσες στην πείνα.

Φλεβάρη μήνα κοίταγε ήλιο και φεγγάρι, πάρε και γνώμη από
αστρί και κάνε ό,τι βγάλει.

Φλεβάρη το 'πες, Φλεβάρη το 'κανες.

Φλεβάρη, φλέβες (νερού) μ' άνοιξες.

Φλεβάρης, κουτσοφλέβαρος, έρχεται κούτσα κούτσα, όλο νερά και
λούτσα.

Φλεβάρης κουτσοφλέβαρος, και του τσαπιού ο μήνας.

Φοβήθηκε ο παπάς τον Νοέμβρη και ο Δεσπότης τον Φλεβάρη.

Φυλάξου από τον διάβολο κι από Φλεβαριάτικο κρύο.

Χιόνι το Φλεβάρη βάνει στάπα στο κελάρι.

Χιόνι Φλεβαριάτικο, αλώνι αβερτιάτικο.

Χιόνια του Φλεβαριού, χρυσάφι του καλοκαιριού.

i-diadromi

Γ κ ο υ τ ζ ι ο υ ν ί δ α: Λαγκιώτικο παιδικό παιχνίδι

Φίλοι μου...

Στην προσπάθειά μου να συγκεντρώσω όσο το
δυνατόν περισσότερα στοιχεία για την παλιά ζωή στη Λάγκα, έχω βρεθεί άφωνη- όχι
λίγες φορές- μπροστά στην εφευρετικότητα των ανθρώπων της εποχής εκείνης, ώστε
να διευκολύνουν την ζωή τους. 

Το ίδιο συμβαίνει και με τα παιδιά. 

Δεν υπήρχαν
κατασκευασμένα παιχνίδια τότε. Τα παιδιά όμως θες από ανάγκη, θες από μεγάλη
ενεργητικότητα, έβρισκαν τρόπους να περνούν την ώρα τους και να εφευρίσκουν
παιχνίδια.

Το έχω αναφέρει κατ' επανάληψη εξ' άλλου. Ένα από αυτά τα
παιχνίδια λοιπόν, ήταν και η Γκουτζιουνίδα. Ας θυμηθούμε πως παιζόταν:

  

Το παιχνίδι αυτό παίζονταν με το γκιρτσίνι. Έτσι  λεγόταν το εσωτερικό σκληρό μέρος του
καλαμποκιού. 

Η ρόκα που λέμε σήμερα. Σε κάποια πλατεία, αλάνα, ή αλώνι, τα
παιδιά έκαναν ένα μεγάλο κύκλο και στο εσωτερικό του ένα μικρό ομόκεντρο. 

Στο
κέντρο του μικρού κύκλου έσκαβαν μια τρύπα και τοποθετούσαν το γκιρτσίνι όρθιο.
Δεν ήταν βαθιά, ίσα που να στέκεται το γκιρτσίνι. 

Ορίζονταν ένα παιδί αρχηγός,
και αυτός έδινε το σύνθημα για να αρχίσει το παιχνίδι. Τα υπόλοιπα παιδιά είχαν
μεγάλα ραβδιά που τα ονόμαζαν γκουτσιουνίδες και προσπαθούσαν να βγάλουν το
γκιρτσίνι όχι μόνο έξω από την τρύπα αλλά και έξω από τον εξωτερικό κύκλο. 

Όποιο παιδί το κατάφερνε γινόταν αρχηγός, και συνέχιζε το παιχνίδι.

Βασικά ήταν παιχνίδι για αγόρια.

 Φίλοι μου, όπως βλέπουμε, απλά και ομαδικά ήταν τα παιχνίδια
τότε. 

Έφερναν το γέλιο και την χαρά σε όλα τα παιδικά προσωπάκια όμως. Και το
μεγάλο πλεονέκτημα: τα παιδιά βρίσκονταν μαζί, έκαναν παρέα και
κοινωνικοποιούνταν. 

Σε όποιες δύσκολες εποχές κι αν ζούσαν. Αυτό δυστυχώς
φαίνεται να έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Αλλά τουλάχιστον ας μην ξεχνάμε πως όσο
δύσκολοι καιροί κι είναι, οι άνθρωποι μπορούν να ανταπεξέρχονται με την
υποστήριξη που δίνουν και παίρνουν από τους συνανθρώπους τους.

Mαρία Παπαϊωάννου