Τα Όντρια και οι ληστές του μεσοπολέμου! Από μια αφήγηση του κ. Νίκου Πιστικού στην Καστοριανή Εστία

Τα Καστανοχώρια και η περιοχή των Οντρίων, ήταν ελάχιστα γνωστή για τους κατοίκους της Καστοριάς, ακόμα και μετά τον τελευταίο πόλεμο, όταν είχε ξεκινήσει δειλά - δειλά μια υποτυπώδης επικοινωνία των χωριών αυτών, κυρίως με το Άργος Ορεστικό, όπου οι χωρικοί  κατέβαιναν με  τα μουλάρια στο ξακουστό παζάρι του, για να ανταλλάξουν τα προϊόντα τους. 



  Την ίδια εικόνα είχε και ο κ. Νίκος Πιστικός, που δεν έτυχε μέχρι τότε να τα επισκεφθεί,  ώσπου μια μέρα δέχθηκε στο κουρείο του έναν άγνωστο σ΄ εκείνον άνδρα, ο οποίος του συστήθηκε ως  Μάρκος Βούλτσιος. 



Ο Μάρκος Βούλτσιος δεν ήταν ένα τυχαίο πρόσωπο, όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων. 



Ήταν γεωλόγος και μάλιστα καθηγητής σε πανεπιστήμιο της Αμερικής, με καταγωγή από την Καστοριά αλλά σπούδασε και μεγάλωσε εκεί στην άλλη άκρη του Ατλαντικού. 



  Ο καθηγητής είχε εκφράσει την επιθυμία να επικσεφθεί τα Καστανοχώρια και τα Όντρια γιατί είχαν μεγάλο γεωλογικό ενδιαφέρον, αλλά έπρεπε να εξασφαλίσει πρώτα την ασφαλή μετάβασή του εκεί και για το λόγο αυτό, απευθύνθηκε στο σωματείο “Φίλων Βυζαντινών Μνημείων και Αρχαιοτήτων Νομού Καστοριάς”, για το οποίο είχε ακούσει πολλά και καλά λόγια!



Πράγματι, μόλις ενημερώθηκε από τον κ. Νίκο Πιστικό ο πρόεδρος του σωματείου Τάκης Παπακωνσταντίνου, οργάνωσε για την προσεχή Κυριακή την αποστολή, στην οποία εκτός από τους τρεις προαναφερόμενους, προστέθηκε και ο Θωμάς Παπατάσης ο οποίος ήταν ο ερασιτέχνης φωτογράφος του σωματείου τους. 



Την Κυριακή το πρωί, αφού πήραν τα απαραίτητα εφόδια για τον δρόμο, ξεκίνησαν, με προορισμό το Καστανόφυτο, με το αυτοκίνητο του Παπατάση. 



  Όταν μετά από αρκετή ώρα έφθασαν εκεί, ο πρόεδρος Τάκης Παπακωνσταντίνου πήγε κατευθείαν στο καφενείο του χωριού και ζήτησε από κάποιον που γνώριζε καλά τα μέρη, να τους οδηγήσει με ασφάλεια στον τελικό προορισμό τους. 



Λίγο έξω από το χωριό που ο δρόμος χαλούσε, εγκατέλειψαν το αμάξι και με τα πόδια πήραν την ανηφόρα προς το δάσος με τις καστανιές. 

Σε μία από αυτές που ο κορμός της ήταν μαύρος και κούφιος, ο οδηγός κοντοστάθηκε και τους είπε ότι αυτό  το μέρος είναι ιστορικό, γιατί στην “κουφάλα” του δέντρου σκοτώθηκε από τους κομιτατζήδες ο Καπετάν Λίτσας στην Μάχη του Καστανόφυτου, γι΄ αυτό και το προσέχουν “σαν τα μάτια τους”!



Καθώς προχωρούσαν μέσα στο κατάφυτο δάσος με την σπάνια ομορφιά, έφτασαν σε μια χαράδρα που είχε ένα στενό δρομάκι στην πλαγιά, το οποίο οδηγούσε στην κορυφή του βουνού.

Εκεί βρέθηκαν μπροστά σ΄ ένα καταπράσινο λιβάδι όπου κοντοστάθηκαν λίγο, για να πάρουν μια “ανάσα” και να απολαύσουν το τοπίο!



Κάποια στιγμή βλέπουν τον καθηγητή να παρατηρεί και να περιεργάζεται ένα μικρό “εξόγκωμα” μέσα στο λιβάδι. Καθώς πλησιάζουν τον είδαν να βγάζει από το σακκίδιό του ένα τσεκουράκι και να χτυπάει με μεγάλη προσοχή τον βράχο. Όταν τον ξεκόλλησε από την γη, τον γύρισε ανάποδα και τότε έκπληκτοι είδαν ότι από κάτω υπήρχαν ανακατεμμένα κοχύλια με άμμο! Ο καθηγητής τους εξήγησε ότι εκεί πάνω, πριν από εκατομμύρια χρόνια, υπήρχε θάλασσα!



Επίσης τους ενημέρωσε ότι όταν πρωτοδημιουργήθηκε η γη, ο φλοιός της ήταν πολύ λεπτός, με αποτέλεσμα να γίνονται ανακατατάξεις και να αλλάζει συχνά το τοπίο. Κι εκεί που ήταν θάλασσα γινόταν ξηρά και το αντίθετο. 

Όλα αυτά βέβαια ήταν πρωτάκουστα για την παρέα τους και τα άκουγαν όλοι με μεγάλο ενδιαφέρον. 



Κάποια στιγμή ο οδηγός από το χωριό, τους έκανε νόημα να τον ακολουθήσουν για να τους δείξει το λιμέρι που κρύβονταν οι παλιοί τουρκαλβανοί λήσταρχοι Γιαγκούλας, Μπαμπάνης, Τζαμητρας και Σεφκέτης. 



Όλοι τους επικηρυγμένοι με μεγάλα ποσά, που έδρασαν στην δεκαετία του 1920-30. 

Το λιμέρι των ληστών ήταν ένα “νεροφάγωμα” δηλ. μια μικρή χαράδρα, που σχηματίζονταν από τα νερά της βροχής και σε απόσταση 500 μέτρων υπήρχε η σπηλιά που όταν εξαφανίζονταν τα νερά από μια τρύπα, εκεί μέσα έβρισκαν καταφύγιο οι ληστές. 

Τέτοια λιμέρια υπήρχαν πολλά και διάσπαρτα στα βουνά της περιοχής, όπου έδρασε κυρίως ο φοβερός τουρκαλβανός ληστής Σεφκέτ, ο οποίος κάποτε αποπειράθηκε να απαγάγει τον φημισμένο γιατρό Ιωάννη Ζάχο, πατέρα του αείμνηστου Μιχάλη Ζάχου πρώην Δημάρχου  Άργους Ορεστικού και να τον οδηγήσει στην Αλβανία για να ζητήσει λύτρα!



Αλλά όταν προσπάθησε την νύχτα να παραβιάσει το παράθυρο του σπιτιού του, δέχθηκε μια σφαίρα στο κεφάλι από το περίστροφο του γιατρού και σωριάστηκε νεκρός στο έδαφος!

  Το πτώμα του ληστή μεταφέρθηκε στην Καστοριά και επειδή δεν ήταν χριστιανός, τον έθαψαν σ΄ένα λιβάδι της Καλλιθέας όπου τότε δεν υπήρχαν σπίτια. 

Αυτό ήταν το άδοξο τέλος του αλβανού ληστή ο οποίος υπήρξε μακρινός πρόγονος των σημερινών ομοεθνών του, που λιμαίνονται τα χωριά του Γράμμου, εκμεταλλευόμενοι όπως και τότε την “χαλαρή” φύλαξη των συνόρων!



Στο δρόμο της επιστροφής από τα Όντρια και μετά την απρόσμενη ξενάγισή τους στα λιμέρια των ληστών, ο καθηγητής Μάρκος Βούλτσος, σταμάτησε σ΄ ένα  σημείο και άρχισε να περιεργάζεται μ΄ ένα αντικείμενο που κρατούσε στο χέρι, κάτι που έμοιαζε με κόκκαλο...

-Αυτό, τους είπε, είναι κομμάτι σκελετού από δεινοσαυρο! Και αν αυτό το πράγμα ανακαλύπτονταν στην Αμερική, θα έτρεχε όλο το πανεπιστήμιο και με... πηρούνια θα προσπαθούσαν να αποκαλύψουν ολόκληρο τον σκελετό, γιατί είναι κάτι σπάνιο...



Ενώ εδώ χρειάστηκε να περάσει μισός αιώνας από τότε για να ξεκινήσει η αρχαιολογική σκαπάνη και να φέρει στο φως όλα αυτά τα σημαντικά ευρήματα που κοσμούν σήμερα τα μουσεία μας!



kastoriani-estia.blogspot.gr



Διαβάστε ακόμη: Τα Όντρια κατά την Τουρκοκρατία και τον Μακεδονικό Αγώνα